China rondreizen

Wanneer u onder het portret van Mao Zedong doorloopt naar de ingang van de Verboden Stad, en u koopt uw entreekaartje voor het Paleismuseum, zoals het keizerlijk paleis ook bekend staat, dan betreedt u een paleis dat honderden jaren lang verboden gebied was voor de gewone burgers. Vandaar de naam ‘Verboden Stad’. De keizers en de hofhouding die in deze ‘stad’ woonden, kwamen zelden buiten de 10 meter hoge muren. Alles in de keizerlijke ‘hofstad’ Beijing draaide om het paleis, zijn hofhouding en de bureaucratie. 24 keizers hebben hier hof gehouden vanaf het begin van de Ming-dynastie tot en met de laatste keizer Puyi van de Qing-dynastie in 1911. Na 1911 is er brand geweest, is het paleis veelvuldig geplunderd en zijn de meeste meubels en andere kunstschatten meegenomen door de nationalisten naar Taiwan (Paleismuseum, Taipei). Wat overbleef is een gigantisch architectonisch complex van zalen, paviljoenen, binnenhoven en pleinen. Huur de Nederlandstalige audiogids en dwaal in uw eigen tempo door het overweldigende doolhof van de Verboden Stad. Hoor de fascinerende verhalen over keizers, concubines, eunuchen en hofintriges. Wanneer u rondloopt over de enorme binnenhoven, de paviljoenen en de zalen van het paleiscomplex, dan kunt u zich inbeelden dat de keizers van China zich werkelijk meesters van het universum, heersers in het centrum van de wereld achtten.

Voor het ultieme Beijing-gevoel gaat u rondwandelen in de sfeervolle 'hutong' buurten. Het contrast met de Verboden Stad kan niet groter zijn. De gewone Beijingers woonden in laagbouw, krappe hofwoningen in smalle labyrintachtige stegen, de zogenaamde 'hutong'. Deze stegen zijn soms zo smal dat alleen fietstaxi's en voetgangers kunnen passeren. Met de stedelijke vernieuwing in de jaren 90 en 2000 zijn helaas veel van deze historische hutongs gesneuveld. Gelukkig zijn er nog een aantal wijken met hutongs en historische hofwoningen, de zogenaamde 'siheyuan', bewaard gebleven. Bezoek de Zuidelijke Gong Steeg (Nanluoguxiang), een gerestaureerde autovrije hutong met veel winkels, koffiehuizen en andere horeca. Ga vooral rondwandelen bij de voormalige keizerlijke vijvers Shishahai en Houhai met vele terrassen en restaurants aan het water. Beleef het straatleven van de gewone Beijinger in de hutongs rondom de Trommeltoren en Klokkentoren en zie hoe de hutongs zijn opgeknapt en een nieuw leven krijgen in een moderne stad.

Om de smoorhete zomers van Beijing te ontvluchten, trokken de Qing-keizers naar een groot paleis buiten de stad tegen de bergen aan. Het Zomerpaleis is het grootste keizerlijke park. De bouw startte in 1749 en het park werd verder uitgebreid door de beruchte keizerin-weduwe Cixi eind 19e eeuw. Het enorme complex van paviljoenen, tuinen en (boeddhistische) tempels ligt aan een met de hand uitgegraven meer op kunstmatige heuvels. De keizer en zijn hofhouding verhuisden in de zomer naar dit Zomerpaleis en regeerden hier verder. Het complex is een aantal malen verwoest door westerse legers, gerestaureerd en vervolgens tijdens de Culturele Revolutie (1966-1976) weer vernield. Gelukkig is het paleis weer in zijn oude glorie hersteld en trekt het vele bezoekers. U bent niet de enige die nieuwsgierig is om te zien hoe de keizers hun zomers doorbrachten. Steek de Brug met 17 bogen over, beklim een van de heuvels met boeddhistische paviljoenen, bewonder het uitzicht op het meer en verbaas u over het moderne Beijing dat als kool gegroeid is tot aan de muren van het Zomerpaleis.

Beklim de Grote Muur, wandel zover u kunt, en geniet van de uitzichten over de vlaktes en bergen ten noorden van Beijing. De Grote Muur, ook wel Chinese Muur genoemd, is gebouwd als verdedigingswerk tegen voortdurende invallen van nomadenvolkeren vanuit het noorden. Gedurende wel 2000 jaar hebben vele duizenden arbeiders, al dan niet gedwongen, in opdracht van meerdere keizers gebouwd aan de Muur. Gestart door de Eerste Keizer van China (bekend van het Terracottaleger) in 221 v.C. tot in de Ming-dynastie (1368 – 1644) is er gewerkt aan de Muur. De Muur start vanaf het fort Shanhaiguan (Hebei) aan de Gele Zee, kronkelt circa 5.000 km over hoge bergen door Noord-China, door lege vlaktes van Noordwest-China om tenslotte te eindigen bij het fort Jiayuguan (Gansu) midden in de woestijn. De Chinese Muur heeft helaas nooit invallende ‘barbaren’ tegengehouden: het heeft noch de Mongolen (Yuan, 1271-1368) noch de Manchu's (Qing 1644-1911) gestopt in hun verovering van China. In die zin heeft de Muur nooit gefunctioneerd als verdedigingswerk. Bij Beijing is de Muur te bezoeken bij het toeristische Badaling of verder weg, circa 80 km buiten de stad bij Mutianyu of Simatai.

Maak een wandeling door het Olympische Park van Beijing waar in 2008 de Zomerspelen werden gehouden. Het is slechts een korte metro- of taxirit (als er geen files staan) naar het Olympische Park ten noorden van het centrum. U ziet het 'Vogelnest' al van verre: het spectaculaire Olympische stadion met zijn herkenbare stalen constructie die lijkt op een vogelnest. Hier vond de opening van de Spelen plaats. De 'waterkubus' is nog zo'n iconisch gebouw: het rechthoekige gebouw met de Olympische zwembaden heeft een transparant modern design dat doet denken aan waterbubbels. Neem uw zwembroek of badpak mee en ga badderen in het subtropisch zwemparadijs dat nu gevestigd is in de waterkubus.

Bewonder een van de mooiste tempels van de Ming-dynastie, de Tempel van de Hemel (Tiantan), een schitterend ronde hal gemaakt van hout, zonder ook maar één spijker te gebruiken. Met zijn ronde daken en blauwe dakpannen is de Tempel van de Hemel een uniek keizerlijk monument en staat op de UNESCO Werelderfgoedlijst. De tempel is heel anders dan de gelijktijdig gebouwde Verboden Stad, waar rechte lijnen en de kleuren rood en geel overheersen. In deze tempel bad de keizer meerdere malen per jaar tot de hemel voor goede oogsten in het hele land. Het beste bezoekt u de Tempel van de Hemel in de vroege ochtend, wanneer het immense omliggende Tiantan park druk wordt bezocht door buurtbewoners. U ziet Beijingers tai chi beoefenen, hun vogeltje in de kooi uitlaten, stijldansen, en Beijing-opera zingen.

Bezoek een van de mooiste tempels uit de Qing-dynastie, de Lama Tempel, ook bekend als de Yonghe Tempel. Ooit was dit complex een paleis van een Qing-prins. Later werd het door de keizerlijke familie, allen aanhangers van het boeddhisme, veranderd in een klooster. De actieve tempel bestaat uit meerdere rijk gedecoreerde hallen en binnenhoven, met als hoogtepunt de hoofdhal met het 18 meter hoge staande Boeddhabeeld gemaakt van sandelhout.

Zie de hippe artistieke kant van Beijing en maak een galerie-route in 798, het Kunstdistrict in Noordwest-Beijing. In een uitgestrekt voormalig fabriekscomplex met nummer 798 uit de jaren 50 waant u zich even in Oost-Duitse sferen, al staan er op de muren nog maoïstische slogans uit de jaren 60 gekalkt. In de hoge grijze fabriekshallen vindt u nu ateliers van succesvolle Chinese kunstenaars, commerciële galeries, studio's, design- en IT-bedrijven, horeca en zelfs een museum. Verwacht hier niet de nieuwste Chinese avant-garde te vinden. Alleen de meest geslaagde en commerciële kunstenaars kunnen de huren hier opbrengen. District 798 wordt ook al het Soho van Beijing genoemd, naar de gelijknamige hippe wijk in New York.

In het hart van de stad stond ooit een historisch keizerlijk paleis. Helaas is het afgebroken tijdens de Culturele Revolutie en heeft het plaatsgemaakt voor het museum van Wetenschap en Technologie, en het grote Tianfu plein. Het plein vormt het hart van de moderne binnenstad met rondom grote shoppingmalls, hotels, overheidsgebouwen, het nieuwe Chengdu Museum, en, niet te missen, een groot wit Mao-standbeeld. Iets ten westen van het plein wandelt u het Volkspark binnen (Zie paragraaf Volkspark). Iets ten oosten van het plein belandt u in het winkeldistrict rond Chunxi straat (Zie paragraaf Taikoo Li).

Bezoek de sfeervolle boeddhistische Wenshu tempel in het noorden van het centrum. Al in de Tang-dynastie (618-907) stond hier een tempelcomplex, verwoest tijdens de Ming-dynastie, en eind 17e eeuw herbouwd. Ga vooral kijken naar het Tibetaanse Boeddhabeeld en het witte jaden beeld uit Myanmar (Birma). Vele jonge stedelingen komen hier bidden voor voorspoed en geluk. En na afloop drinkt u een pot thee in het mooie theehuis naast de tempel. Het is aangenaam zitten in de tuin in de schaduw van de ginkgo bomen bij dit theehuis. Ga voor lunch of diner naar het uitstekende vegetarische restaurant dat bij de Wenshu tempel hoort. Op de begane grond eet u vegetarisch buffet, op de 1e verdieping kiest u à la carte. Een nieuwe winkel- en horecabuurt in quasi-historische stijl, Wenshu Fang, is in aanbouw rondom de tempel.

Bezoek de Wuhou tempel, gewijd aan Zhuge Liang, een beroemde krijgsheer uit de 3e eeuw n.C. Wie meer wil leren over de periode van drie koninkrijken (220-280), die bezoekt hier de tentoonstelling in een zaal van het tempelcomplex. China was toen verdeeld in drie grote rijken: Wei (Noord-China), Wu (Zuid-China) en Shu (Zuidwest-China). U ziet onder andere standbeelden van de toenmalige keizer Liu Bei, zijn strateeg Zhuge Liang, en allerlei wapens en gebruiksvoorwerpen. Het enorme complex stamt uit de 18e eeuw en is omringd door een groot park. Niet te missen: pal naast de tempel vindt u een enorme kermis aan eetkraampjes en souvenirshops in Jinli straat. Jinli straat loopt rondom de tempel en is een quasi-historische reconstructie van oud-Chengdu. Er valt van alles te eten en te drinken hier, al is er weinig plek om rustig te zitten. Jinli straat is erg populair bij jongeren.

Pal tegenover de Wuhou tempel en de ingang naar Jinli straat loopt u de Tibetaanse wijk in. Probeer een kopje Tibetaanse boterthee of koop een gebedsmolen of sieraden met amber en lapis lazuli. De winkels hier hebben voornamelijk een Tibetaanse clientèle, maar toeristen zijn natuurlijk welkom.

Thee drinken hoort bij Chengdu. Bezoek een van de theehuizen in het centraal gelegen Volkspark. Ga zitten in een bamboestoel en kies uw favoriete thee. Gewoon zitten, thee slurpen en om u heen kijken naar de bewoners van Chengdu. Men drinkt thee, speelt mahjong, leest de krant, roddelt bij of men laat de oren reinigen door professionele schoonmakers uitgerust met metalen lepels.

Op loopafstand van het Volkspark vindt u 'Kuanzhai Xiangzi', letterlijk vertaald ‘brede en smalle steegjes’. 3 straatjes vol historische reconstructies van oude Chengdu hofwoningen uit de Ming-dynastie. Oorspronkelijk gebouwd voor generaals en soldaten van de Qing-dynastie zijn de hofwoningen nu gerestaureerd of volledig nieuw opgebouwd. U vindt hier allerlei restaurants, thee- en koffiehuizen met terras, souvenirshops en curiosawinkels. Er zijn veel straatartiesten actief in de straatjes van Kuanzhai. De buurt is erg populair onder jongeren.

Wie van scherp en pittig eten houdt, geniet volop van de keuken in Sichuan. In deze provincie eet men graag bijzonder scherp, met dank aan het royale gebruik van de scherpe Sichuan-peper. De pepers zien er onschuldig uit als kleine ronde donkerroze (of jonge groene) bolletjes. Het is de schil van het vruchtje van de Zanthoxylum-plant, familie van de citrusplant en niet gerelateerd aan de chilipeper of zwarte peper. De Chinezen noemen het ook wel ‘bloempeper’ of ‘bergpeper’. Sichuanpeper heeft een aparte, geheel eigen smaak en geur die moeilijk te omschrijven is en die u gewoon moet ervaren. Het is scherp maar anders dan een pot Indische sambal. Sichuanpeper heeft een droge citrusachtige smaak die een licht verdovend effect op de tong heeft. Het Chinees heeft een apart woord voor deze smaaksensatie: ma (麻). Probeer vooral de Sichuan hotpot, Chinese stijl fondue, en vraag om de milde lichte bouillon. U doopt dungesneden plakjes vlees, vis, paddenstoelen en allerlei soorten groentes in de bouillon, waarin de Sichuanpepers drijven. Er zijn ook heerlijke niet-scherpe gerechten in de Sichuan-keuken zoals kip met nootjes ('gongbao jiding'), zoet varkensvlees met gepofte rijstkoek ('guoba roupian') en de overheerlijke noedels met pinda's en sesamoliesaus ('dandanmian'). Bijna overal komt u de populaire hotpot restaurants wel tegen. Neem plaats op een terras in de eetstraat Shuadu en probeer de hotpot. Of ga vegetarisch eten in het boeddhistische restaurant van de Wenshu tempel.

In het oosten van de binnenstad rondom de Chunxi en Hongxing winkelstraten komt u oud en nieuw Chengdu tegen in het Taikoo Li complex. Het stijlvolle winkeldistrict is gebouwd rondom de oude Daci Tempel en de vroeg-20e-eeuwse Guangdong Hal. Het biedt uiteenlopende chique merkenwinkels, Chinese en westerse restaurants, cafés, lunchrooms, thee- en koffiehuizen. De nieuwbouw is ontworpen in quasi-historische stijl, met veel ruimte voor terrassen, pleinen en autovrije straten.

Maak kennis met China's nationale knuffeldier en beroemde ambassadeur van het Wereld Natuur Fonds in levenden lijve: bezoek het reuzenpandapaviljoen in de dierentuin van Chengdu. Het is slechts een korte taxi- of metrorit naar de grote dierentuin in het noorden van de stad. De panda's hebben een ruim onderkomen in een groot paviljoen. Blijf een dag langer en trek erop uit naar het Pandareservaat buiten de stad (zie paragraaf).

Bijna alle reizigers komen naar Chengdu om China's nationale knuffeldier en de beroemde ambassadeur van het Wereld Natuur Fonds in levenden lijve te zien. In dit ruim opgezette park met veel bamboe hebben de reuzenpanda's alle ruimte om vrij te bewegen, in bomen te klimmen, te ravotten en hopelijk te paren. De panda's staan er om bekend dat ze vrij op zichzelf leven en traag voortplanten. Panda's kennen een korte paartijd, slechts een paar dagen in de lente. Bovendien zijn ze uiterst kieskeurig in de partnerkeuze. In dit reservaat, opgezet ter behoud van en onderzoek naar de met uitsterven bedreigde panda's, mag u de dieren van dichtbij zien. Ook de kleine rode panda's leven in dit reservaat. In 2017 zijn er in dit reservaat maar liefst 42 babypanda's geboren, een groot succes als men bedenkt dat de beer eind vorige eeuw nog met uitsterven werd bedreigd. Leefde het dier vroeger in laaggelegen delen van heel Zuidwest-China, nu leeft de panda bijna alleen nog maar in hooggelegen berggebieden in de provincies Sichuan, Yunnan en Guizhou. Aantasting van zijn habitat in de jaren 70 en 80 door houtkap, ontginning van landbouwgrond en de aanleg van nieuwe infrastructuur vormt een serieuze bedreiging voor de reuzepanda. De beer eet vrijwel alleen maar bamboe en zijn voedsel is steeds minder makkelijk te vinden. Gelukkig hebben Chinese onderzoekers een alternatief voedsel voor de panda gevonden: ‘rye grass’, Engels raaigras. De weinige panda's die nog in het wild leven, zijn van elkaar afgesneden door bijvoorbeeld wegen of andere menselijke activiteiten. De zware aardbeving van 2008 in Sichuan heeft zijn leefgebied nog verder uitgedund. Vandaar dat China er alles aan doet om ervoor te zorgen dat de panda's zich voortplanten in zijn dierentuinen en reservaten. China streeft ernaar om panda's in het wild uit te zetten, al blijft dat een riskante onderneming. De iconische dieren zijn object van een slimme diplomatie die China bedrijft: het land leent panda's uit aan buitenlandse dierentuinen. Sinds 2016 heeft Nederland twee panda's te leen gekregen: de panda's Wu Wen en Xing Ya in het Ouwehands Dierenpark te Rhenen.

Bezoek dit bijzondere museum gewijd aan een mysterieuze onbekende cultuur van meer dan 2.000 jaar oud. In 1929 vond een boer bij het graven van een waterput een jaden object. In 1986 vonden archeologen vlakbij deze plek in Sanxingdui, circa 40 kilometer buiten Chengdu, twee rituele offerkuilen vol met ivoor, gouden, bronzen en jade objecten. Maskers van mythische dierenkoppen, buitenaards uitziende mensengezichten, een bronzen heilige boom van bijna 4 meter hoog, en een bronzen staande man van bijna 3 meter hoog kwamen tevoorschijn bij de opgravingen. De bronzen objecten tonen groot vakmanschap en een stijl die heel anders is dan bronzen objecten uit de Shang-dynastie in Oost-China. De vele objecten zijn tentoongesteld in dit uitstekende museum, met goede bijschriften in het Engels. Alles duidt op een hoogontwikkelde cultuur die in dit deel van China bestond ergens tussen 3000 en 800 v.C. Helaas zijn er geen geschreven bronnen over deze mysterieuze cultuur gevonden. De cultuur heeft zelfs geen eigen naam, en is nu vernoemd naar de vindplaats: Sanxingdui.

De Nederlanders zijn niet de enige meesters van de waterbouwkunde: al 2.000 jaar geleden zetten de Chinezen grootschalige waterbeheersingsprojecten op. Neem een kijkje bij de unieke waterwerken van Dujiangyan die vandaag nog steeds werken. In de 3e eeuw v.C. zetten de toenmalige gouverneur Li Bing en zijn zoon waterwerken op om de constant buiten zijn oevers tredende Min-rivier te beheersen. Zij bouwden onder meer dammen en kunstmatige eilanden, en splitsten de rivier in kanalen voor afvoer van overtollig water en voor irrigatie. Water van de rivier werd benut voor bevloeiing van omliggende akkers. Deze unieke waternetwerken functioneren vandaag de dag nog steeds en belandden in 2000 op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Dujiangyan is uitgebreid met reservoirs, pompstations en een megadam in 2006.

Bezoek het mooie historische dorp Huanglongxi. Zoek een theehuis of restaurant uit voor de lunch met zicht op de rivier. Loop een van de vele tempels binnen, gewijd aan Guanyin, de taoïstische godin van de barmhartigheid, en brand een wierookstokje voor geluk en gezondheid. Huanglongxi is een gerestaureerd dorp uit de laatste Qing-dynastie en ligt 40 km ten zuiden van Chengdu. In de nauwe straatjes zijn veel van de oude huizen nu veranderd in toeristische winkels, restaurants en theehuizen. De Chinese Oscar-winnende film Crouching Tiger Hidden Dragon is hier deels gefilmd.

Wandel door de historische straatjes van Luodai, een Hakka-dorp 15 kilometer ten oosten van Chengdu. Het dorp stamt uit de periode van drie koninkrijken (zie ook Chengdu, Wuhou tempel). Luodai herbergt zowel historisch erfgoed als gereconstrueerde nieuwe gebouwen. Oorspronkelijk komen de Hakka's uit Noord-China, een volk dat verdreven werd van de Gele Rivier vlaktes naar Zuid-China. De naam ‘Hakka’ (kejia) betekent letterlijk 'gastfamilie' of 'nieuw aangekomen familie', wat mogelijk duidt op hun migratieverleden.

Bewonder de Grote Boeddha van Leshan, het grootste in de rotsen uitgehouwen Boeddhabeeld ter wereld. Bij de stad Leshan, zo'n 180 kilometer ten zuiden van Chengdu, komen drie rivieren samen: de Qingyi, de Min en de Dadu-rivier. Precies op deze plek begon de monnik Hai Tong in de 8e eeuw n.C. aan het uithakken van de Boeddha in de rode zandstenen klifrotsen. Bijna een eeuw heeft men gewerkt aan deze Boeddha van 71 m hoog. Boeddha moest de rivierschippers gerust stellen en zorgen voor een kalme veilige passage voor de vele schepen die hier passeerden. De drie rivieren hadden gevaarlijke stromingen en onverwachte draaikolken, die, volgens de legende, wonderwel gekalmeerd werden na de voltooiing van de Boeddha. In de heuvels boven de Grote Boeddha vindt u vele tempels en schrijnen. De Grote Boeddha van Leshan staat genoteerd op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Het beste ziet u de Boeddha van Leshan vanaf de rivier: boten vertrekken vanaf de kade in het centrum van Leshan voor een tocht van circa 1 uur op de rivier. Of beklim de Grote Boeddha vanaf zijn hoofd (14 meter lang), langs zijn oren (7 meter lang) en daal de stenen trappen af langs zijn lichaam naar zijn voeten (8 meter lang). De Grote Boeddha heeft veel Chinese aanhangers dus het kan hier erg druk zijn, zeker tijdens weekenden en vakantieperiodes. Met de hogesnelheidstrein bent u in 1,5 uur vanuit Chengdu in Leshan.

Mis deze drie schitterende witte pagodes net iets buiten Dali niet. De pagodes, tegen de achtergrond van de groene Cang bergen, weerspiegeld in een grote waterpartij in het tempelcomplex, ziet u terug in elke reisgids of elk fotoboek over Yunnan. Ooit maakten de pagodes deel uit van een groots 9e-eeuws boeddhistisch tempelcomplex. In de 19e eeuw werd de gehele tempel verwoest, alleen de pagodes bleven overeind staan. Ze zijn gerestaureerd aan het eind van de jaren 70, en in 2005 werd een nieuw tempelgebouw toegevoegd.

Maak een boottochtje over het Erhai meer en geniet van het schitterende zicht op de Cang bergen. Het diepe Erhai meer is wat groter dan Texel. Het meer wordt aan drie kanten omgeven door hoge bergen. De westelijke oever waarop Dali ligt, is vlak met Bai dorpjes te midden van vruchtbare velden. Op de rotsachtige oostoever liggen vrij afgelegen arme dorpen.

Trek erop uit en verken het platteland rondom Dali per fiets, auto of paard en wagen. Bezoek sfeervolle historische Bai-dorpjes als Xizhou, Shaping en Zhoucheng. In Xizhou is elke ochtend marktdag, en u ziet prachtig bewaard gebleven Bai-huizen. Zhoucheng heeft mooie straatjes en een kleine middagmarkt. Shaping kent een grote weekmarkt op maandag waar veel inwoners vanuit de hele omgeving naar toe komen. Ideale plek om mensen te kijken en te fotograferen. Aan de zuidkant van het meer ligt Xiaguan, de moderne wijk van Dali en inmiddels uitgegroeid tot een grote stad. Hier liggen het treinstation en vliegveld van Dali.

Bewonder deze bijzondere vroeg-boeddhistische grottenkunst met Indiase, Perzische, Centraal-Aziatische en zelfs Griekse invloeden van meer dan 1.500 jaar oud. Het is nu moeilijk voor te stellen maar ooit was de mijnbouwstad Datong de keizerlijke hoofdstad. Gedurende bijna een eeuw zetelden de (boeddhistische) keizers van de Noordelijke Wei-dynastie (386-535) in Datong. De Wei-keizers gaven opdracht tot het uithakken van de boeddhistische Yungang-grotten, nu iets buiten het moderne Datong gelegen aan de voet van de Wuzhou-heuvels. Over een lengte van circa een kilometer zijn er ongeveer 50 grotten te zien met meer dan 50.000 reliëfs en beelden in zandstenen kliffen. Ooit strekten de grotten zich uit over 15 kilometer. Volgens de overlevering hebben meer dan 40.000 kunstenaars aan de vele grotten gewerkt. Sommige van hen kwamen waarschijnlijk uit India en Centraal-Azië. Er zijn schitterende beelden te zien van zittende en staande Boeddha's, bodhisattva's (heiligen), apsara's (vliegende hemelse feëen), muzikanten en acrobaten. Er is nog meer: vliegende olifanten en leeuwen in de reliëfs, Griekse motieven als de drietand en acanthusblad, buitenlandse figuren met baarden, zelfs beeltenissen van de goden Vishnu en Shiva zijn zichtbaar. En als u goed kijkt, ziet u dat sommige zittende Boeddha's rechte, bijna Europese neuzen hebben. De grotten waren ooit afgeschermd van de elementen door houten schermen of tempelfaçades, waarvan het merendeel echter allang vergaan is. Erosie en vervuiling heeft de beelden aangetast. Sommige beelden zijn ontdaan van hoofd en ledematen en doorverkocht door kunstrovers. In 494 verhuisden de Noordelijke Wei-keizers hun hoofdstad van Datong naar Luoyang. De Yungang grotten raakten verwaarloosd, al bleef Datong in latere eeuwen een belangrijke militaire vestingstad door zijn ligging vlakbij de Chinese Muur. (Ook in Luoyang zijn er boeddhistische grotten, Longmen, te zien. Zie paragraaf Luoyang.)

Al bijna 1.500 jaar lang rust dit spectaculaire klooster op een bijna verticale steile klif van de heilige taoïstische Heng-berg. Alleen als u geen hoogtevrees heeft, raden we u aan dit klooster te bezoeken. Het Hangende klooster ligt circa 65 km ten zuidoosten van Datong en werd op deze onmogelijke plek gebouwd tijdens de Noordelijke Wei-dynastie (386-535). Oorspronkelijk lag het klooster een stuk lager aan de klifwand. Het gebouw werd vaak weggespoeld door de Heng-rivier die buiten zijn oevers trad. De monniken bouwden het klooster daarom steeds hoger en hoger op de klif. De rivier is verdwenen dankzij een moderne dam stroomopwaarts. De huidige structuur stamt uit de laatste Qing-dynastie. U zou het van buiten niet zeggen, maar binnen zijn er 40 grote en kleine kamers, deels uitgehouwen in grotten en rotsholten. De kamers hebben houten gevels en zijn met elkaar verbonden middels steile trappen en nauwe gangen. De hele constructie rust op slanke houten balken en pilaren. In een van de hallen staan beelden van Laozi (taoïsme), Boeddha en Confucius: 3 religies in één ruimte.

Doe zoals de Chinezen en ga als ontbijt of lunch dimsum eten. Zowel in Guangzhou als in Hongkong gaat u het beste al vroeg naar een restaurant waar 'dimsum' wordt geserveerd. Zowel in Guangzhou (Canton) als in Hongkong vindt u ‘dimsum’ ('dianxin', betekent hapje). Cantonezen spreken ook wel over 'yum cha', thee drinken. Deze zuidelijke specialiteit bestaat uit een groot menu aan gekookte, gestoomde en gefrituurde hapjes en kleine gerechten. Dimsum hapjes zijn koud of warm, zoet of hartig, bijvoorbeeld de in het westen bekende loempia's, viscakes, 'dumplings' (een soort ravioli) met een enorme variatie aan vullingen van bijvoorbeeld varkensvlees of garnalen. In grote eetzalen rijden karretjes met de gerechten rond. Zo ziet u direct wat u uitkiest. U wijst aan waar u trek in heeft. Dimsum wordt gewoonlijk geserveerd in kleine bamboe mandjes, dit alles vergezeld van een pot Chinese thee. Let op: dimsum is echt een zuidelijke Cantonese specialiteit en niet gangbaar in Beijing of Shanghai. Hiervoor moet u echt op zoek naar een Cantonees restaurant waar dimsum voor de lunch wordt geserveerd. Overal ter wereld waar Chinese immigranten zijn neergestreken, vindt u de Cantonese keuken terug in Chinese restaurants. En waar nodig, hebben de Chinese koks hun recepten aangepast aan de lokale smaak, zie bijvoorbeeld ons Chinees-Indische restaurantmenu. De gerechten zoals u die hier gewend bent te eten, vindt u niet terug in China.

Ga terug in de tijd naar de 19e eeuw en bezoek Shamian eiland in Guangzhou. De stad was al sinds de Tang-dynastie China's venster op de wereld. De stad aan de Parelrivier ontwikkelde zich tot een belangrijke handels- en havenstad. Al in de 9e eeuw woonden er buitenlandse handelaren in Canton, zoals Arabieren, Perzen en joden. In de 16e eeuw vestigden de eerste Europeanen zich in de stad, zoals de Portugezen, Spanjaarden, Hollanders en Britten. Canton was vooralsnog de enige stad waar buitenlanders toestemming kregen handel te drijven met China. Zij kregen toestemming om pakhuizen te bouwen, de zogenaamde Factorij. De buitenlandse kooplieden moesten ook wonen in dit dicht opeengepakte handelskwartier. Thee, zijde en porselein waren de meest gewilde Chinese producten in het buitenland (Zie ook Hongkong ‘Britse kolonie’). Na de Tweede Opiumoorlog (1858-1860) werd het eilandje Shamian (letterlijk 'zandbank') in de Parelrivier in concessie gegeven aan de Britten en Fransen. De zandbank was slechts 1 km lang en 500 m breed. Zij bouwden hier hun handelshuizen, kerken, banken, victoriaanse villa's en ambassades. Zo ontstond een buitenlandse enclave voor de Europeanen, waar Chinezen niet mochten komen. Shamian bleef bestaan tot 1949. Veel oude gebouwen zijn nu in gebruik als school, kantoor of overheidsgebouw. Het eiland is geliefd bij trouwfotografen, Chinese en westerse toeristen. Het White Swan Hotel is een geliefde plek met mooi zicht op de Parelrivier. Shamian eiland biedt een enorme keuze aan Cantonese restaurants. Temidden van de moderne metropool is Shamian eiland een oase van rust.

Op deze bekende markt in het centrum, vlakbij Shamian eiland, waren ooit allerlei dieren te koop voor consumptie, vooral exotische dieren, zoals apen, uilen, civetkatten en reuzenschildpadden. Het spreekwoord ‘Chinezen eten alles met vier poten behalve een stoel’ lijkt hier ontstaan te zijn. Na de SARS-epidemie in 2003 greep de overheid in en werd het (gelukkig) verboden dergelijke exotische dieren te verkopen. De Qingping-markt biedt nog volop interessante koopwaar, zoals gedroogde medicinale kruiden, exotisch fruit en paddenstoelen.

In het centrum van Guangzhou werd in 1983 een spectaculaire vondst gedaan door bouwvakkers. Bij graafwerkzaamheden vonden zij een 2.000 jaar oude graftombe compleet met inhoud. Het ging om het graf van koning Wen van het zuidelijke koninkrijk Nanyue (Zuidelijke Yue, 2e eeuw v.C.). De hoofdstad van Nanyue lag op de plaats van het huidige Guangzhou. In zijn graf werden de botten van de koning gevonden, samen met die van concubines, leden van zijn hofhouding, wachters en slaven. Objecten van jade, zwaarden, muziekinstrumenten, gouden zegels, bronzen spiegels werden eveneens in de tombe aangetroffen. In 1988 is rond de tombe een museum opgetrokken, te herkennen aan een opvallende rode zandstenen façade. Zeker de moeite waard van een bezoek.

Bezoek deze schitterende tempel in Zuid-Chinese architectuurstijl, opgericht door leden van de Chen families. Iedereen met dezelfde achternaam Chen (de Chen-‘clan’) werd eind 19e eeuw uitgenodigd om geld bij te dragen voor de bouw van een tempel ter ere van de gezamenlijke voorouders. Het voor die tijd luxe gebouw was bedoeld als voorouderhal en school voor leden van de Chen-clan. Geld noch moeite zijn gespaard en dat is te zien. De gevel en de daken zijn overdadig gedecoreerd met terracotta beeldhouwwerken en friezen met taferelen uit traditionele opera, literatuur en stadsgezichten van Guangzhou.

In het aangename groene Yue Xiu park valt een hoog gebouw met blauwe dakpannen op: het is de Gedenkhal, in 1931 opgericht voor de Vader des Vaderlands en China's eerste president Sun Yatsen. (Zie ook Mausoleum Sun Yatsen, Nanjing). In deze hal legde hij op 1 januari 1912 de presidentiële eed af. Sun Yatsen (1866-1925) werd geboren in de provincie Guangdong en studeerde medicijnen. Vandaar dat hij ook wel liefkozend dokter Sun wordt genoemd. Sun Yatsen was de politiek leider en grondlegger van de Nationalistische Partij. In 1911 werd de laatste keizerlijke dynastie (Qing) omvergeworpen door de Nationalistische Beweging van Sun Yatsen. Het jaar daarop werd dr. Sun benoemd tot eerste president van de Republiek China. Helaas heeft hij maar een korte periode als president gediend. Hij overleed te Beijing in 1925 en zijn lichaam werd in 1929 in een mausoleum te Nanjing ondergebracht. Sun Yatsen wordt vereerd in zowel China als Taiwan, gehuldigd door zowel de Communistische als de Nationalistische Partij. In bijna elke stad in China (en Taiwan) is de hoofdstraat, Zhongshan straat, wel vernoemd naar hem (zijn voornaam Yatsen is Cantonees voor 'Zhongshan').

Nederlands trots in de grootste metropool van Zuid-China. Het hoogste gebouw van Guangzhou is ontworpen door 2 Nederlandse architecten. Guangzhou TV, Astronomical and Sightseeing Tower, of kortweg Canton Tower, is een slanke gedraaide toren van 450 meter hoog, met bovenop een tv-antenne van 150 meter. De twee onbekende architecten Hemel en Kuit wonnen in 2004 met hun ontwerp de wedstrijd die de stad had uitgeschreven. Dankzij hun prachtige ontwerp heeft de stad een herkenbaar gebouw in zijn skyline gekregen. De ranke toren heeft bovendien een bijzondere architectonische verlichting van 7.000 geïntegreerde ledlampen. Software zorgt voor afwisselende en spectaculaire lichtshows met beeld en tekst over de volledige gevel van de Canton Tower.

Stap aan boord van de boot over de Li rivier en laat het karstberglandschap als een Chinese rolprent aan u voorbij glijden. Een boottocht over de kronkelende Li rivier is een absoluut hoogtepunt van uw bezoek aan Guilin. Eeuwenlang hebben schilders en dichters lof gezongen over dit perfecte tableau van rivieren, velden en bergen. En als u een beetje geluk heeft, zijn de sprookjesachtige bergen gehuld in mysterieuze wolken en mist. De aantrekkingskracht van deze streek komt vooral door de afwezigheid van grote steden, snelwegen of industrie. De Li rivier is (gelukkig) te ondiep voor grote vrachtschepen. Het onaangetaste, bijna surrealistische, rivierlandschap wordt nu gedomineerd door plezierboten en bamboevlotten. De boot naar Yangshuo legt een afstand af van circa 80 km. De tocht duurt circa 5 tot 7 uur, afhankelijk van het seizoen en de waterstand. Langs de oevers ziet u dorpjes, sampans (Chinese smalle boten), kinderen die zwemmen in de rivier, waterbuffels en kleine ferry's die de rivier oversteken. Het tijdloze landschap heeft zonderlinge namen gekregen van de Chinezen, fantasievol als ze zijn, zoals Schilders-Penseel-Piek of Vijf-Tijgers-Grijpen-Een-Geit, Leeuw-Berijdt-Een-Karper etc. Het mooiste deel van de tocht is tussen de stadjes Xingping en Yangdi halverwege de boottocht. De afwisseling van karstbergen die wel 100 tot 200 m hoog en steil oprijzen uit het landschap en de bochten in de rivier creëren een schitterend panorama, dat bijna niet te fotograferen valt. De tocht eindigt in het stadje Yangshuo. Veel bootpassagiers kopen wat souvenirs op de markt aan de rivierkade en stappen meteen op de tourbus terug naar Guilin. Wij raden u aan om een paar dagen te verblijven in Yangshuo en in een rustig tempo de omgeving te verkennen.

Beleef deze unieke zang-, dans- en lichtshow op het Westmeer. Het Westmeer fungeert als toneel voor de honderden dansers, zangers en figuranten die op een drijvend platform in het water legendes van het Westmeer opvoeren. In 2016 is de show opgezet als avondentertainment voor de wereldleiders die de stad aandeden tijdens de G20 Top. Het werd een doorslaand succes en een permanente bezienswaardigheid van de stad. Onder regie van de bekende filmregisseur Zhang Yimou, die ook de openingsceremonie van de Olympische Spelen in Beijing in 2008 regisseerde, is de show het visitekaartje van de stad geworden. Zangers en dansers lijken over het water van het Westmeer te zweven, tegen het nachtelijke silhouet van glooiende heuvels en bergen.

Voorbij het Westmeer, verscholen in de bergen, ligt Hangzhou's mooiste en bekendste boeddhistische tempel, de Lingyin tempel. Al in de 4e eeuw n.C. stond hier een tempelcomplex dat meerdere malen is verwoest en weer opgebouwd. Ooit telde het complex 75 hallen, 18 paviljoenen en 9 torens en huisvestte het 3.000 monniken. Tijdens de Culturele Revolutie (1966-1976) is Lingyin zwaar beschadigd. Pas in 1978 heropende de tempel na meerdere restauraties. Lingyin is een actieve tempel met nu een veel kleinere groep monniken en dagelijkse ceremonies. Het enorme complex omvat drie grote hallen met bijzondere houten beelden van Boeddha. Ga vooral wandelen in de heuvelachtige omgeving van de tempel: er zijn prachtige Boeddhareliëfs uitgehouwen in de rotsen, sommige daterend uit de 10e eeuw.

Proef China's beroemdste groene thee en leer meer over het productieproces in het Theemuseum. Ten zuidwesten van het Westmeer liggen meerdere theeplantages in de bergen. Bij het dorp Longjing ('Drakenbron') vindt u het Theemuseum. Het kleine museum biedt uitleg in het Engels over de geschiedenis van de thee, het thee drinken, en het productieproces van groene thee. En natuurlijk gaat u in een van de vele theewinkels de bekende groene Longjing-thee proeven. Maak een wandeling in de directe omgeving van Longjing en zie de vele theestruiken op terrassen tegen de hellingen.

Het is moeilijk voor te stellen maar de Britten waren in 1842 niet blij toen zij Hongkong-eiland in handen kregen: een kale onbewoonde rots, geteisterd door tyfoons, met een piratennest aan de zuidkant van het eiland. Al sinds de Britten eind 17e eeuw in Chinese wateren voeren, probeerden zij voet aan wal te krijgen middels een handelsnederzetting. Dat lukte uiteindelijk samen met andere buitenlanders (waaronder de Nederlanders) in een handelsfactorij in Canton (Guangzhou. Zie ook Shamian eiland, Guangzhou.) De buitenlandse kooplieden moesten ook wonen in dit dicht opeen gepakte handelskwartier. Thee, zijde en porselein waren de meest gewilde Chinese producten in het buitenland. China had weinig behoefte aan westerse producten en prefereerde betaald te worden in zilveren munten, dit tot grote ergernis van de Britten. Om de ruilhandel te versoepelen startten de Britten begin 19e eeuw met de invoer van opium. De opium werd met de Chinezen geruild voor hun producten. Het Chinese keizerlijke bewind zag met lede ogen aan hoe grote delen van de bevolking verslaafd raakten aan de opium en wilde deze drugshandel stoppen. Dit conflict mondde uit in de Eerste Opiumoorlog (1840-1842). De Chinese vloot bleek niet opgewassen tegen de overmacht van Britse marine en leger. In 1842 werd in het Verdrag van Nanjing bepaald dat Hongkong-eiland werd overgedragen aan Engeland. In 1858-1860 vocht Engeland een Tweede Opiumoorlog met China. Na deze oorlog werd schiereiland Kowloon afgestaan aan Engeland. Op 1 juli 1898 kreeg Engeland de ‘New Territories’ voor 99 jaar in bruikleen. De New Territories zijn het grote bergachtige gebied ten noorden van Kowloon tot aan de huidige grens met China. Op 1 juli 1997 liep de ‘bruikleen’ overeenkomst af, en werd Hongkong onder voorwaarden teruggegeven aan het moederland China. Met de teruggave van Portugees Macao in 1999 kwam er een einde aan de laatste koloniale enclaves in China. Sinds 1 juli 1997 hoort Hongkong weer bij China, maar wel met een status aparte. Hongkong is een zogenaamde SAR: een Speciale Administratieve Regio met een grote mate van zelfbestuur die voor 50 jaar duurt, tot 2047. Er loopt nog steeds een bewaakte grens tussen China en Hongkong, al is het vandaag de dag een stuk makkelijker voor Chinezen om Hongkong te bezoeken. Hongkong wordt steeds meer een ‘Chinese’ stad, al zijn de Britse sporen van 150 jaar koloniaal bestuur nog zichtbaar. Straten hebben hun Britse namen behouden, er rijden dubbeldekker-bussen en trams in de straten, het verkeer rijdt links in Hongkong (in China rijdt men rechts) en kinderen gaan in uniform naar school. Het Engels is nog steeds de tweede voertaal in Hongkong (de eerste taal is Cantonees), al rukt het Mandarijn-Chinees op.

Victoria haven, de diepe zeestraat tussen Hongkong-eiland en schiereiland Kowloon met al zijn verkeer van schepen, is het hart en de ziel van wereldstad Hongkong. Hier werd de basis gelegd door de Britten voor het economische succes van de stad. Het eiland, net iets kleiner dan Terschelling, was het eerste gebied dat de Britten in handen kregen in 1842. De eerste gebouwen op de kale rots kwamen te staan in het plaatsje Victoria aan de noordkust van het eiland. Queen's Road werd de eerste hoofdweg die ruwweg de kustlijn volgde. Victoria is nu het Central District van Hongkong met hoogbouw, kantoren, banken, 5-sterrenhotels en winkels. Op Statue square ziet u het enige koloniale Britse gebouw dat is overgebleven op het plein: het neoklassieke Legislative Building, waar de Wetgevende Raad van Hongkong is gehuisvest. In de loop der jaren is veel land gewonnen, zelfs begin 21e eeuw, en ligt Queen's Road een stuk naar binnen. Als u maar kort de tijd heeft, raden wij u twee trips aan om Hongkong te beleven: maak een tocht met de Star Ferry naar Kowloon, en stap op de Peak Tram omhoog naar Victoria Peak, de hoogste berg op Hongkong eiland.

Hongkong is in 150 jaar onherkenbaar veranderd, maar één ding is (bijna) hetzelfde gebleven: de ferrydienst tussen Hongkong en Kowloon. Het is een van de goedkoopste en mooiste ferry overtochten ter wereld, vanwege het schitterende uitzicht op de skyline van Hongkong, de bergen en Victoria Peak, en natuurlijk het scheepsverkeer op het water van Victoria haven. In 1898 werd de Star Ferry dienst gestart tussen Hongkong en Kowloon door een Perzische zakenman. Stap terug in de tijd en ga voor omgerekend €0,25 aan boord van de Star Ferry van Hongkong eiland naar de punt van Kowloon, Tsim Sha Tsui. Alleen Europeanen mochten vroeger op het eerste klas bovendek zitten en dienden een das te dragen. U mag nu voor omgerekend €0,30 op het deels airconditioned bovendek van de ferry plaats nemen, stropdas is niet verplicht. In Hongkong wandelt u naar de moderne Star Ferry Pier aan de waterkant, de oude pier is helaas afgebroken vanwege landwinning. Van 's ochtends vroeg tot circa half 12 's avonds varen er ferry's heen en weer. Helaas duurt de overtocht maar kort, hooguit 10 minuten. Bij aankomst in Kowloon moet iedereen van boord. U mag met de volgende Star Ferry natuurlijk weer terug naar Hongkong-eiland, en weer genieten van het uitzicht op Hongkong en de haven. Er valt genoeg te zien en te doen op loopafstand van de ferryterminal op Kowloon, zie paragraaf 'Kowloon'. Wanneer u, net zoals de meeste Hongkongers, haast heeft, dan neemt u beter de metro of een taxi terug naar Hongkong eiland. Tip: Stap 's avonds aan boord van de Star Ferry, het zicht op de verlichte wolkenkrabbers van Hongkong is geweldig.

De rit met de beroemde Peak Tram omhoog naar Victoria Peak (552 meter) duurt maar een kleine 10 minuten maar eenmaal boven heeft u een geweldig uitzicht op de skyline: wereldstad Hongkong met al zijn hoogbouw ligt aan uw voeten. Het beste tijdstip om hier te zijn is vlak voor zonsondergang: het oplichten van alle verlichting op de wolkenkrabbers is een onvergetelijk gezicht. In een hoek van 45 graden rijdt de Peak Tram steil omhoog naar de Upper Peak Tram terminus, met restaurants, cafés, souvenirwinkels en een observatiedek. Bij helder weer heeft u uitzicht over een groot deel van Hongkong-eiland, Kowloon, de New Territories en, naar het zuiden toe, Lamma eiland. De allerrijkste mensen wonen op de Peak, en dat was vroeger ook al zo. De zomers in Hongkong waren warm en vochtig. Hoger op de hellingen en op de top was het een stuk aangenamer en koeler wonen. In 1888 werd de kabelspoorbaan aangelegd, waardoor de tocht omhoog een stuk sneller ging. Voor die tijd werden de bewoners van de Peak in draagstoelen omhoog gedragen. Een groot deel van het jaar echter is de Peak in wolken gehuld dus checkt u het weerbericht voordat u naar de Peak Tram halte gaat. Weest u er vroeg bij want er kunnen lange rijen staan voor de Peak Tram. Wie fit is, maakt een vlakke wandeling rondom de Peak. En wie sterke knieën heeft, wandelt vanaf de Peak aan de zuidkant van het eiland naar beneden.

Wie op zoek is naar koopjes in oneindige winkelstraten en markten, die moet in Kowloon zijn. Kowloon is een van de dichtstbevolkte buurten van Hongkong en heeft zich ontwikkeld tot een centrum van markten en groothandels, winkels in alle prijsklassen en hotels met alle sterren. Het schiereiland Kowloon strekt zich uit vanaf Victoria haven via het district Tsim Sha Tsui ('Scherpe Zand Mond', de top van het schiereiland) naar het noorden uit tot aan Boundary Street. Deze straat markeerde in 1860 de grens met China, het jaar waarin de Britten het schiereiland Kowloon aan hun concessie toevoegden. In 1898 kregen de Britten nog meer land erbij: het noordelijk gelegen gebied New Territories. 'Kow Loon' (Jiu Long) betekent ‘Negen Draken’: Chinezen zien in de bergketens die aan de noordkant het schiereiland begrenzen de vorm van negen draken. Tot 1998 landden vliegtuigen op de oude luchthaven Kai Tak in het noorden van Kowloon. Er golden toen bouwhoogterestricties op het schiereiland. Met de opening van de nieuwe luchthaven Chep Lap Kok op Lantau eiland zijn de restricties opgeheven en is de bouwkoorts op Kowloon intussen flink op gang gekomen (zie het hoogste gebouw van Hongkong in paragraaf Wolkenkrabbers). Van zuid naar noord dwars over Kowloon loopt de winkelboulevard Nathan Road, vernoemd naar gouverneur Matthew Nathan die van 1904 tot 1907 Hongkong bestuurde als hoogste vertegenwoordiger van de Britse regering. In zijn tijd was Nathan Road niet meer dan een lange laan met banyan-bomen. De bomen staan er nog, maar Nathan Road is nu ‘Golden Mile’ geworden. Een drukke boulevard met een hoogbouwmix van hotels, winkels, shoppingmalls, apotheken, kleermakers, elektronicazaken, juweliers en horlogezaken. In de zijstraten van Nathan Road is er nog veel meer aanbod aan winkels, malls, restaurants, budgethotels, fastfood en markten. Op Peking Road en Canton Road bijvoorbeeld vindt u alle dure merken in super-de-luxe boetieks naast elkaar. Voor de ultieme Kowloon-ervaring gaat u naar de volgende vier markten iets noordelijker gelegen: Temple Street voor kleding, elektronica, zijde, straatopera, nepmerken, eetstalletjes en waarzeggers (Metro: Jordan. Overdag en 's avonds. Beste tijd: na 19 uur 's avonds). De Jade Market op Canton Road met een groot aanbod aan jade armbanden, kettingen, beelden enz. (Metro: Jordan. Alleen overdag). De Ladies Market op Tong Choi Street met voornamelijk aanbod aan dameskleding, juwelen, handtassen enz. (Metro Mongkok. Overdag en 's avonds). Vogeltjesmarkt op Yuen Po Street (Metro Prince Edward. Overdag). Bent u moe van al het shoppen en slenteren, ga dan voor een Britse 'high tea' naar het chique Peninsula Hotel (1929) op de kop van Nathan Road. Heeft u liever een drankje, dan heeft het hotel in de moderne hoogbouw een bar met schitterend zicht op de haven en Hongkong. Overal in Kowloon vindt u trouwens met gemak restaurants, coffeeshops, theehuizen, fastfood zodat u na een korte lunchstop meteen verder gaat met winkelen. Houdt u helemaal niet van winkelen, maar bent u op zoek naar kunst en cultuur, dan komt u in Kowloon ook aan uw trekken. Direct als u de Star Ferry Pier uitloopt naar rechts, ziet u een opvallende klokkentoren: die was ooit onderdeel van het treinstation dat hier stond. In 1978 heeft het station plaatsgemaakt voor het Cultural Centre, een groot roze complex met een schotelvormige gevel, met theaterzalen en een concertzaal. Een van de bespelers van deze zaal is het Hongkong Philharmonic Orchestra met als orkestleider de Nederlandse sterdirigent Jaap van Zweden. Pal naast dit Cultural Centre staat het Museum of Art. Een van de beste musea van China, met een uitstekende collectie aan Chinese kunst, zoals keramiek, jade, lakwerk, brons, schilderijen, moderne kunst en fotografie. De westkant van Kowloon wordt het West Kowloon Culturele District genoemd. Dit is een hele nieuwe stadswijk aan de waterkant met meerdere theaters, een park, een opera, designmuseum, kunsthal, en het omstreden Palace Museum: een dependance van de Verboden Stad te Beijing met een keizerlijke kunstcollectie. Het stedelijk concept voor het West Kowloon Culturele District is ontworpen door de Britse sterarchitect Sir Norman Foster. Zonder dat u het wist, heeft u al eerder zijn werk gezien: wanneer u landt op Hongkong Airport of aankomt in de internationale terminal van Beijing Airport, loopt u door zijn ontwerpen. 's Avonds om 20 uur is de waterkant van Kowloon de beste plek om de lasershow Symphony of Lights te zien. Met vele kleuren licht, laserstralen en muziek wordt een lichtshow op meer dan 40 gebouwen aan beide kanten van de haven geprojecteerd. Voor het mooiste uitzicht op Hongkong loopt u langs de waterkant, voorbij het Hongkong Cultural Centre en Museum of Art over de promenade. Deze promenade heeft zelfs een hogere verdieping voor nog beter uitzicht op de lichtshow. Of loop een stuk verder in oostelijke richting naar het Intercontinental Hotel naar de Avenue of the Stars. Vanaf hier heeft u het beste uitzicht aan de waterkant.

In een hoogbouwstad als Hongkong moet u uw hoofd ver naar achter strekken om de top van de hoogste gebouwen te zien. Mocht u geen tijd hebben om de Peak Tram te nemen, en bent u op een doordeweekse dag in Hongkong, dan hebben wij goed nieuws: een aantal wolkenkrabbers met geweldig uitzicht is gewoon gratis toegankelijk tijdens kantooruren. Neemt u uw paspoort mee, dit is nodig voor de veiligheidscheck in elk van deze gebouwen. De Bank of China op Hongkong eiland is het opvallende puntige gebouw (315 meter) dat eruitziet als een tangrampuzzel. Het is van de hand van de Chinees-Amerikaanse architect I.M. Pei, de ontwerper van de glazen piramide in het Louvre te Parijs. De architect wilde met zijn ontwerp een abstracte vorm van bamboe weergeven. Het bankgebouw kreeg echter al gauw de bijnaam de ‘Kakkerlak’ vanwege de vorm en de twee sprieten op de top. Op de 43e verdieping is een uitkijkpunt met beperkt uitzicht, voor het observatiedek op de 70e verdieping moet van te voren een afspraak gemaakt worden. Central Plaza in de wijk Wan Chai op Hongkong-eiland is de op twee na hoogste toren (374 meter) met een driehoekig vloerplan. U herkent de kantoortoren aan de vier opvallende strepen aan de buitengevel: deze strepen geven de tijd aan en veranderen elk kwartier van kleur. Er is een uitkijkpunt, ook wel 'skylobby' genoemd, op de 46e verdieping. Het International Finance Centre, afgekort IFC, beslaat meerdere torens, shoppingmalls en het Four Seasons Hotel. De hoge toren, Two IFC, is het op één na hoogste gebouw in Hongkong met 415 meter. De torens komen voor in de Batman speelfilm ‘Dark Knight’ en Lara Croft Tomb Raider film ‘Cradle of Life’. Op de 55e verdieping is er een uitkijkpunt, en een wederom gratis tentoonstelling van de Hongkong Monetary Authority, zeg maar de centrale bank van Hongkong, over de HK$, het geld van Hongkong. En wie toch naar de allerhoogste wolkenkrabber van de stad wil gaan, die moet betalen. Het International Commerce Centre (484 meter) ligt recht tegenover Two IFC aan de andere kant van de haven in West Kowloon. In deze toren vindt u op de 100e verdieping de ‘Sky100 Observatory’ met schitterende uitzichten op Hongkong eiland en ver voorbij over de Zuid-Chinese Zee. Wie dorst heeft gekregen kan terecht in de Ozone Bar in het Ritz-Carlton Hotel in hetzelfde gebouw op verdieping 102 tot en met 108. Voor nog meer hooggelegen bars, kijkt u op de volgende site: www.hong-kong-hotels.ws/top10/top10-rooftop-hong-kong.htm#. Let wel, deze rooftopbars hanteren een minimum besteding per tafel en dat kan vaak neerkomen op 2 drankjes per persoon.

Hollywood Road is van oudsher de antiekstraat van Hongkong: hier vindt u vele galeries en antiekwinkels voor aan- en verkoop van Chinees antiek. In de galeries vindt u van alles: beelden uit de Han, Tang en Song-dynastieën, keramiek, meubels, schilderijen, kalligrafie, boeken en hedendaagse kunst. Aan de westkant van Hollywood Road ligt Upper Lascar Row, ook wel bekend als Cat Street. Hier vindt u nog meer kunst en antiek. Slaat u zeker niet de Man Mo tempel over aan het westelijke uiteinde van Hollywood Road. Deze taoïstische tempel uit 1848 is gewijd aan twee goden: Wen, god van de literatuur, en Wu, god van de krijgskunst. Alle hoogbouw is om de 19e eeuwse tempel heen gebouwd. Hollywood Road biedt ook volop trendy cafés, restaurants en zelfs kleine terrassen. En er komt nog meer. Aan het oostelijke uiteinde van Hollywood Road staat momenteel een groot complex in de steigers: het voormalige Brits-koloniale politiebureau. Rechtbank en gevangenis krijgen na een totale renovatie een culturele bestemming met galeries, kunsthal, ateliers, winkels en restaurants. Het nieuwe culturele complex heet 'Tai Kwun', naar de bijnaam die het vroegere politiebureau in de volksmond had. Met zijn toplocatie vlakbij uitgaansbuurten Soho en Lan Kwai Fong zal Tai Kwun een belangrijke culturele hotspot worden in Hongkong.

Deze twee districten op Hongkong eiland liggen naast Central en zijn bekend om hun wolkenkrabbers, kantoorkolossen, hotels en shoppingmalls. Wan Chai was in de jaren 50 de ‘rosse buurt’ van Hongkong, bekend geworden in de Hollywood-film ‘Suzy Wong’ uit 1957. Het enige wat nog herinnert aan die buurt, zijn een paar uitgaansstraten, zoals Henessy en Lockhart Road. Aan het water in Wan Chai staat het Hongkong Convention en Exhibition Centre, een groot RAI-achtig complex waar op 1 juli 1997 Engeland officieel Hongkong aan China overdroeg. Central Plaza is de op twee na hoogste toren (374 meter) met een driehoekig vloerplan. U herkent de kantoortoren aan de vier opvallende strepen aan de buitengevel: deze strepen geven de tijd aan en veranderen elk kwartier van kleur. Er is een uitkijkpunt, ook wel 'skylobby' genoemd, op de 46e verdieping. Iets ten zuiden van Wan Chai en Causewaybay vindt u Happy Valley, de grote paardenracebaan. De Britten hielden hier de eerste paardenraces in de kolonie in 1845 en het is altijd populair gebleven. Het is de enige manier om legaal te gokken in Hongkong, of men moet naar het naburige Macao gaan met zijn vele casino's. De vele shoppingmalls van Causewaybay vindt u hier vlakbij, zoals het bekende Japanse warenhuis Sogo en het populaire Times Square. Alle straten rondom zijn vol winkels in alle prijsklassen, kleinere malls, restaurants, coffeeshops, apotheken, hotels enz. Wandel verder door naar het Victoria Park, een van de weinige grote openbare parken in de stad om uit te rusten na alle drukte van de stad.

Doe zoals de Chinezen en ga als ontbijt of lunch dimsum eten. Zowel in Guangzhou als in Hongkong gaat u het beste al vroeg naar een restaurant waar 'dimsum' wordt geserveerd. Zowel in Guangzhou (Canton) als in Hongkong vindt u “dimsum” ('dianxin', betekent hapje). Cantonezen spreken ook wel over 'yum cha', thee drinken. Deze zuidelijke specialiteit bestaat uit een groot menu aan gekookte, gestoomde en gefrituurde hapjes en kleine gerechten. Dimsum hapjes zijn koud of warm, zoet of hartig, bijvoorbeeld de in het westen bekende loempia's, viscakes, 'dumplings' (een soort ravioli) met een enorme variatie aan vullingen van bijvoorbeeld varkensvlees of garnalen. In grote eetzalen rijden karretjes met de gerechten rond. Zo ziet u direct wat u uitkiest. U wijst aan waar u trek in heeft. Dimsum wordt gewoonlijk geserveerd in kleine bamboe mandjes, dit alles vergezeld van een pot Chinese thee. Let op: dimsum is echt een zuidelijke Cantonese specialiteit en niet gangbaar in Beijing of Shanghai. Hiervoor moet u echt op zoek naar een Cantonees restaurant waar dimsum voor de lunch wordt geserveerd. Overal ter wereld waar Chinese immigranten zijn neergestreken, vindt u de Cantonese keuken terug in Chinese restaurants. En waar nodig, hebben de Chinese koks hun recepten aangepast aan de lokale smaak, zie bijvoorbeeld ons Chinees-Indische restaurantmenu. De gerechten zoals u die hier gewend bent te eten, vindt u niet terug in China.

Lantau is bijna twee keer zo groot als Hongkong eiland. Het is het grootste eiland van de Hongkong-archipel met hoge bergen tot bijna 1.000 meter, groene valleien, vissersdorpjes, kloosters en een paar stranden. Aan de noordkust van Lantau ligt Chep Lap Kok, de internationale luchthaven van Hongkong, waar u mogelijk bent geland of zult vertrekken. Niet ver van de luchthaven in het oosten van Lantau opende pretpark Disneyland zijn poorten in 2005 (www.park.hongkongdisneyland.com). Voor een spectaculair bezoek aan het Po Lin klooster uit 1927 stapt u op de kabelbaan, de Ngong Ping 360. Tijdens deze tocht van 6 km heeft u prachtig zicht op Lantau eiland en Hongkong. Het Po Lin klooster is het grootste en bekendste klooster van Lantau en ligt op 850 meter hoogte. Hoogtepunt van het klooster is het 26 meter hoge zittende bronzen Boeddhabeeld.

Bewonder Yunnan’s meest opvallende natuurwonder: het Stenen Woud. Een verzameling kalkstenen rotsen en pilaren in een park iets groter dan het eiland Curaçao. 270 miljoen jaar geleden lag het Woud op de bodem van een zee. Opwaartse krachten in de aarde stuwden de zeebodem omhoog. Door erosie kreeg de bodem het uiterlijk van een karstberg landschap, een versteend grillig bos met bizar gevormde slanke rotsen met scherpe kanten. Sommige pieken reiken wel tot 30 meter hoog. In de volkslegendes van de Sani-minderheid, het bergvolk dat hier woont, speelt het Stenen Woud een prominente rol. Elke rots heeft een fantasierijke naam zoals ‘Neushoorn die naar de maan kijkt’, ‘Vrouw die op haar man wacht’ of ‘Eeuwige Schimmel’. Elke rots heeft wel een bijzonder verhaal of is gekalligrafeerd met een spreuk of een gedicht in rode karakters. Chinezen zijn dol op zulke rotsen. U bent niet de enige die het Stenen Woud bezoekt. Het kan hier druk zijn in weekenden en tijdens vakantieperiodes. Aan de randen van het park is het een stuk rustiger.

Neem de kabelbaan naar de Jade Draak Sneeuwberg (Yulong Xueshan) en snuif de frisse Himalaya berglucht op. Deze berg is een uitloper van de machtige Himalaya bergketen en is bijna 5.500 meter hoog. De kabelbaan gaat slechts tot circa 4.500 meter hoog. De berg is vaak in de wolken gehuld dus check het weerbericht voordat u een trip naar de berg onderneemt.

De weerspiegeling van de Jade Draak Sneeuwberg (Yulong Xueshan) in de Vijver van de Zwarte Draak (Heilongtan) is een van de bekendste beelden van Lijiang. De vijver ligt in een park, aangelegd in de 18e eeuw. De berg is helaas vaak in de wolken gehuld dus u moet geluk hebben wilt u het ideale plaatje van de berg en de vijver schieten. Leer meer over de Dongba's, de religieuze priesters van de Naxi minderheid en hun rol in de samenleving, in het Dongba Museum bij de noordelijke poort van het park.

Spring op de fiets en beleef dit Naxi dorpje in de landelijke omgeving buiten Lijiang. Meer dan 1.000 jaar geleden was dit dorpje hoofdstad van de Naxi totdat Lijiang het stokje overnam. Vandaag de dag is het een boerendorpje met onverharde straatjes, een paar winkels en de apotheek van dokter Ho. Ga in Baisha zeker op medisch consult bij deze wereldberoemde kruidendokter. Hij weet voor elke kwaal wel een passend kruidenmengsel te maken. Dokter Ho werd eind jaren 80 bekend door verhalen van buitenlandse reizigers. Gezien de vele stickers van reisorganisaties op de muren van zijn apotheek, en de enthousiaste verhalen in zijn gastenboek, zijn er velen bij dokter Ho langs geweest. Professionele wereldreizigers zoals Bruce Chatwin, Michael Palin, John Cleese en Chris Zegers zijn u voorgegaan naar Baisha. De hoogbejaarde dokter is inmiddels ver in de 90 en spreekt een aardig mondje Engels.

Wie meer wil leren over de Amerikaanse botanicus en antropoloog Joseph Rock, die bezoekt het Naxi dorpje Yuhu. Het prachtige dorp ligt te midden van graslanden op de hellingen van de Jade Draak Sneeuwberg. Bezoek het eenvoudige huis van Joseph Rock waar hij (met onderbrekingen) woonde van 1921 tot 1949. Hij publiceerde vele artikelen over de Naxi in het tijdschrift National Geographic, verzamelde planten en dieren voor Harvard University en deed uitgebreid botanisch veldwerk in West-China, Tibet en Indochina.

Daal af naar de Tijgersprongkloof, waar de Yangzi zich door een van de diepste kloven ter wereld wringt. Pal achter de Jade Draak Sneeuwberg bij het dorpje Qiaotou ligt deze spectaculaire kloof, op de weg naar Shangri-La (voorheen was de naam Zhongdian) en verder door naar Tibet. Volgens de overlevering, u raadt het al, is er ooit een tijger gespot bij het water die vanaf een rots naar de overkant van de Yangzi sprong. Vandaar de naam Tijgersprongkloof. De Yangzi rivier ontspringt in Tibet en stroomt circa 100 kilometer in zuidelijke richting door Yunnan. Bij het dorpje Shigu maakt de rivier plotseling een bocht naar het noorden en vervolgt zijn weg in oostelijke richting naar Sichuan om uiteindelijk bij Shanghai in zee te eindigen. Vanaf de weg in de kloof loopt er een stenen trap steil naar beneden tot aan het woest kolkende water van de Yangzi. Hier is een uitkijkplatform met paden langs de rivier. De wandeling duurt een klein uur omlaag.

Blijf een dag langer in Luoyang en bezoek China's oudste Boeddhistische Witte Paarden-klooster (Baima si). Al in de 1e eeuw n.C. werd het Boeddhisme vanuit India geïntroduceerd. Volgens de overlevering is het Witte Paarden-klooster gesticht in 68 n.C. De sfeervolle historische gebouwen zijn nog altijd actief in gebruik. Het klooster dankt zijn naam aan het witte paard waarmee twee monniken Boeddhistische soetra's (heilige geschriften) vanuit India naar Luoyang zouden hebben gebracht. De graven van de twee monniken ziet u op de binnenplaats van de tempel. De hallen van de tempel stammen uit de Ming-dynastie en zijn in de jaren 50 gerestaureerd.

Tip: Bezoek Luoyang in het voorjaar tussen midden april tot midden mei en u belandt midden in een ‘Floriade’ vol pioenrozen. Het Pioenrozen Festival vindt dan plaats in de stad. Alle plantsoenen en parken in de stad zijn beplant met bloeiende pioenrozen. Volgend de legende zou het de Tang-keizerin Wu Zetian zijn geweest die de bloem naar de stad heeft gebracht.

Bezoek dit landhuis uit 1756 dat ooit toe behoorde aan de puissant rijke familie Qiao, rijk geworden van de handel in thee en tofu. Het huis bestaat uit 6 grote en 20 kleinere binnenhoven en telt meer dan 300 kamers. Let vooral op het mooie steen- en houtsnijwerk in de verder sober aandoende residentie. Het huis is bekend geworden door de Chinese film ‘Raise the Red Lantern’ die hier is opgenomen. In de film staat het huis met zijn hoge muren en doolhofachtige indeling symbool voor de vele restricties die vrouwen in het oude China beperkten. Het huis ligt circa 25 kilometer ten noorden van Pingyao.

Neem een kijkje in deze tempel van bijna 1.500 jaar oud, 5 kilometer buiten Pingyao. Het imposante complex telt 10 hallen rond 3 hoven. Mis de vele mooie beelden van hout en terracotta niet. Er staan er wel meer dan 2.000, zoals die van Boeddha, bodhisattva’s (heiligen), arhats (discipelen van Boeddha) en Guanyin (boeddhistische heilige en godin van de barmhartigheid).

De beste plek om oud en nieuw Shanghai te beleven, waar de 19e en 21e eeuw samen komen aan de oevers van de Huangpu rivier, is de Bund, de promenade van Shanghai. De Bund, 'waitan' in het Chinees, lijkt met zijn elegante westerse gebouwen sprekend op Londen aan de Theems. Hier stonden de hoofdkantoren van banken, verzekeringsmaatschappijen, handelshuizen, hotels, clubs die met indrukwekkende gevels hun succes en status wilden uitstralen. Slenter over de Bund promenade in de vroege ochtend en zie de buurtbewoners hier tai chi beoefenen. Wandel een paar keer heen en weer over de promenade en kijk omhoog naar de vele historische monumentale gevels van de Bund. Veel panden zijn in de jaren 2000 nieuw leven ingeblazen met horeca, luxe winkels en hotels. Mis zeker het Fairmont Peace Hotel niet, een schitterend gerestaureerd Art Deco Hotel. Of kom later in de avond de moderne verlichte 21e -eeuwse skyline bewonderen. Aan de overkant van de Huangpu rivier staan de wolkenkrabbers van Pudong. Met een ferry, taxi of metro bent u zo in Pudong. Het contrast met de Bund kan niet groter zijn: hier waant u zich in Downtown Manhattan met zijn hoogbouw, banken, nette trottoirs, voetgangersbruggen, shopping malls en luxe 5-sterrenhotels. U beleeft Pudong het beste in de nieuwste wolkenkrabber van de stad, en het op één na hoogste gebouw ter wereld: het 632 meter hoge Shanghai Centre met 126 verdiepingen. Vanuit het observatorium op de 118e verdieping (546 meter) hoogte heeft u 360 graden uitzicht over de hele stad. De supersnelle lift heeft een snelheid van 18 meter per seconde, en brengt u in 55 seconden naar boven. Als u aan het eind van de middag gaat, heeft u een mooi uitzicht bij daglicht en schemer. De kleurrijke verlichting op de vele hoge gebouwen van Shanghai gaat aan bij schemer. Naast het Shanghai Centre staan nog 2 enorme hoge skyscrapers: het World Financial Centre en de Jin Mao Toren. Het World Financial Centre met 101 verdiepingen herkent u aan het gat bovenin de toren, vandaar de bijnaam: 'flessenopener'. Op de 100e verdieping is een observatorium met een ‘Skywalk’: voor wie durft, loopt hier 55 m over een glazen bodem met zicht op het straatleven in de diepte. Na afloop komt u bij in de bar van het Park Hyatt Hotel, in hetzelfde gebouw op de 79e tot en met 93e verdieping. De Jin Mao Toren is vormgegeven als een stalen bamboestengel en is met zijn 88 verdiepingen de kleinste en oudste van de 3 torens. Op de 88e verdieping van deze toren heeft u prachtig uitzicht vanuit het observatorium. Drink een cocktail in de bar Cloud 9 in het Grand Hyatt Hotel (vanaf de 53e tot en met 87e verdieping). Vanaf hier is Shanghai een zee van hoogbouw en de rivier een kronkelig stroompje.

Wie het kloppende hart van de stad wil voelen, wandelt rond op het Volksplein van de stad. In 1850 waren dit nog akkers, in 1861 bouwden de Britten hier hun paardenracebaan in de Internationale concessie. De communisten maakten er in de jaren 50 een park met een groot plein van. Er staan nu warenhuizen, kantoren, hotels, het theater, het stadhuis en het uitstekende Shanghai Museum aan de zuidkant van het plein. Het typische ronde museumgebouw heeft de beste kunstcollecties van China. Ga hier op uw gemak rondkijken en zie de mooiste schilderijen, porselein, meubels, jade, cloisonné, munten, etnische kostuums, bronzen beelden en kalligrafie. Naast het stadhuis (niet toegankelijk) staat een modern wit vierkant gebouw, het Shanghai Urban Planning Exhibition Hall. Neem een kijkje in deze fascinerende etalage van het stadhuis: hier ziet u de gedroomde toekomst van Shanghai‘s stedenbouwkundigen in vele maquettes. Zij zien de toekomst van Shanghai voornamelijk in hoogbouw. Bewonder van dichtbij de allereerste wolkenkrabber van Azië: hiervoor wandelt u eerst naar de winkelstraat Nanjing Road aan de noordkant van het Volksplein. Het bakstenen Gotham-achtige gebouw, nu Park Hotel Shanghai, was bij de opening in 1934 het hoogste gebouw van Azië en bood eersteklas uitzicht op de paardenracebaan. Vanaf het Plein wandelt u over de drukke winkelstraat Nanjing Road in een klein half uur naar de Bund met het Peace Hotel op de kop van Nanjing Road. Met de metro bent u vanaf het Volksplein met een paar stops in de Franse wijk.

In een drukke wereldstad als Shanghai is de voormalige Franse concessie, ook wel de Franse wijk, een oase van rust. Het beste gaat u hier wandelen. De licht kronkelende straten staan vol met platanen en doen denken aan chique voorsteden van Parijs. Er woonden hier voor 1949 lang niet alleen maar Fransen in deze wijk. De meerderheid bestond uit Chinezen. Aangezien de sfeer losser was in de Franse wijk dan in de Internationale concessie (gerund door de Britten en Amerikanen) en wetten en regels minder streng werden nageleefd, werd de Franse wijk een favoriete woonplek voor Chinese politieke vluchtelingen én gangsters. In deze wijk heeft de stad Shanghai veel woonhuizen, villa's, appartementengebouwen en hotels gebouwd in de jaren 10, 20 en 30 van de vorige eeuw. Nu aangewezen als beschermd erfgoed.
De beste plaats om uw wandeling te beginnen is vanaf de art-deco Cathay bioscoop, op de hoek van de winkelstraat Huaihai road en Maoming road (te bereiken via metrohalte Shaanxi South road). De mooiste voorbeelden van jaren 20 en 30 architectuur, de hoogtijdagen van Shanghai, vindt u in de zijstraten van deze winkelstraat, die vroeger Avenue Joffre heette: appartementengebouwen, stadspaleizen, villa’s en woonhuizen. Neem zeker een kijkje in het Garden Hotel met de enorme tuin: dit was ooit de exclusieve Cercle Sportif Francais, de Franse sociëteit. Tegenover het Garden Hotel vindt u het prachtige Jinjiang Hotel, waar ooit nog premier Thatcher en president Nixon hebben gelogeerd. Ernaast staat het elegante Grosvenor appartementengebouw. Wie kleding wil kopen, slaat zijn slag op de grote kledingmarkt en andere (export)modewinkels in zijstraat Xiangyang road. Rust even uit op een bankje in het nabijgelegen Fuxing Park. Ooit was dit een privétuin bij een grote villa. Het park is de ideale plek om buurtbewoners met hun kinderen en Shanghainese kantoorwerkers te zien tijdens de lunchpauze. Vergeet vooral niet een selfie te maken bij de standbeelden van Marx en Engels in het park. Wie een Brits landhuis van binnen wil zien, gaat naar het Intercontinental Shanghai Ruijin Hotel: ooit was dit de Morriss Estate, privéhuis van mediamagnaat Morriss met een enorme tuin. Hier vlakbij op de hoek met Taikang road is een mooi winkelgebied ontstaan rond het atelier van sterschilder Chen Yifei: Tianzifang. Ga hier kijken voor mooie artistieke souvenirs, galeries, en geniet van de typische Shanghai hofwoningen, 'shikumen', die u hier van binnen ziet. Een kop koffie drinken kan hier ook. Een goede plek om te winkelen zijn de vele moderne warenhuizen bij metrohalte Xujiahui aan de westrand van de Franse wijk. Wie uitgebreid wil lunchen of dineren in Shanghai stijl, gaat naar de uitstekende Chinese (en westerse) restaurants in Xintiandi, ook in de Franse wijk (te bereiken via metrohalte Huangpi South road). Dit bijzonder geslaagde restauratieproject uit eind jaren 90 is veelvuldig gekopieerd in andere Chinese steden: oude Shanghainese hofwoningen zijn gerenoveerd tot winkel- en horecaruimte, de straten zijn autovrij gemaakt en er is ruimte voor terrassen, groen en water. Hier om de hoek op Xingye road nr. 76 ziet u een bijzondere en streng bewaakte hofwoning. In dit huisje werd in 1921 in het geheim de Chinese Communistische Partij (CCP) opgericht. Dit is de heilige grond van het eerste Nationale Congres van de CCP, in totaal contrast met de supercommerciële omgeving waar het nu middenin staat.

Houdt u van klassieke Chinese tuinen, maar heeft u geen tijd om naar Suzhou, de naburige hoofdstad van de Chinese tuin te gaan? Dan mag u de Yu tuin niet missen. Deze tuin ligt aan de rand van het oude Shanghai, het oorspronkelijke vissersdorpje vlakbij de rivier. De Yu tuin is aangelegd door een rijke familie van ambtenaren uit de Ming dynastie eind 16e eeuw. Nu is de Yu tuin, na een paar verwoestingen in de 20e eeuw, gerestaureerd in zijn volle klassieke Ming glorie: paviljoenen, vijvers, grillige rotsen en mooie doorkijkjes. Ga zeker kijken in het theehuis bij de ingang: het is een populair, veel gefotografeerd 400 jaar oud 5-kantig theehuis. U bereikt het theehuis door via de prachtige zigzagbrug de vijver over te steken. De zigzagbrug heeft 9 hoeken; boze geesten gaan alleen rechtdoor en kunnen de hoek niet omslaan. Zo werden de boze geesten uit het theehuis geweerd. Neem na uw bezoek een kijkje in de taoïstische Tempel van de Stadsgoden (Chenghuang Miao): de originele tempel staat er allang niet meer, in plaats daarvan vindt u hier een historische reconstructie met veel rood en goud en een bazaar met veel (nep) antiek, souvenirs en natuurlijk: veel snacks en delicatessen.

5 km aan winkels in een historische straat: dat is Nanjing Road. Al in de jaren 30 was dit de meest trendy winkelstraat van de Internationale concessie. Vandaag de dag is de straat voorbijgestreefd door Huaihai road (Avenue Joffre), de voorname winkelstraat in de Franse wijk. Sla Nanjing Road zeker niet over, ook al houdt u niet van winkelen. Vanaf de Bund start u uw wandeling in westelijke richting over Nanjing Road. Op de kop staat hier het schitterende art-deco Peace Hotel, gebouwd door de magnaat Sir Victor Sassoon. Vroeger heette het The Cathay Hotel, in 1956 kreeg het de naam Peace Hotel. In 2007 werd het Peace Hotel gerenoveerd door de Fairmont keten. Ga zeker binnen kijken in de historische lobby, of kom hier later in de middag terug voor een cocktail. Wanneer u verder wandelt over Nanjing Road, komt u in het autovrije gedeelte, een waar kopersparadijs vol grote warenhuizen, boetieks, merkenwinkels en specialiteitenrestaurants. Let u vooral op de mooie historische gevels van de warenhuizen. Inmiddels bent u op het Volksplein aangekomen. Vroeger liep hier de Britse paardenracebaan. Rechts staan verschillende hotels en warenhuizen. Staat u even stil bij het hoge bakstenen Park Hotel: dit was de allereerste wolkenkrabber van Azië geopend in 1934. Het voormalige clubhuis van de paardenracebaan is behouden en herkent u aan de rood bakstenen klokkentoren. Wanneer u verder in westelijke richting loopt, passeert u veel hoogbouw, grote warenhuizen, dure winkels en een verhoogde snelweg. Na een aantal luxe shopping malls stuit u aan de linkerkant opeens op een groot Sovjetunie-achtig paleis met rode sterren: dit is het Shanghai Exhibition Centre, gebouwd met steun van Russische architecten. Het gebouw staat in enorm contrast met alle commerciële hoogbouw rondom. Hier pal tegenover staat het 5-sterren Ritz Carlton Hotel, een uitstekende plek voor een drankje in de hotelbar. Wanneer u verder loopt langs nog meer dure merkenwinkels, hotels en hoogbouw, komt u tenslotte aan bij de boeddhistische Jing'an Tempel. U kunt de tempel niet mislopen met zijn hoge gouden daken en commerciële kermis rondom. De actieve tempel stamt uit de 19e eeuw en is recentelijk gerenoveerd. Wie een schitterend landhuis wil zien, loopt binnen bij het Kinderpaleis, op de kruising met Wulumuqi road. Dit was ooit een van de vele huizen van de puissant rijke Kadoorie familie, gebouwd in 1924. Nu leren kinderen in deze gemeentelijke instelling muziek, dans en andere kunstdisciplines. U bent bijna bij het einde van winkelstraat Nanjing road aangekomen, terug bij de tempel stapt u weer op de metro, halte Jing'an Temple.

Wie een actieve boeddhistische tempel wilt zien, gaat naar de Jade Boeddha tempel. Shanghai is een relatief jonge stad en heeft zodoende niet veel historische tempels te bieden, zoals Beijing en Xi'an. De Jade Boeddha tempel is krap 100 jaar oud en huisvest 2 bijzondere Boeddhabeelden van witte jade uit Myanmar (Birma). Een 2 meter hoog gezeten Boeddha is rijk versierd met edelstenen en weegt bijna 1.000 kg. Het tweede beeld stelt een liggende Boeddha van witte jade voor. Vooral tijdens Chinees Nieuwjaar is het hier een drukke bedoening met Chinezen die komen bidden voor geluk en voorspoed in het nieuwe jaar. De tempel is ongeveer 20 minuten lopen van het Shanghai Centraal Station. Suzhou Creek, een zijrivier van de Huangpu rivier stroomt vlakbij: het is een wandeling van circa 3 kwartier langs de ‘creek’ naar de Bund langs opgeknapte oevers, oude pakhuizen en nieuwbouw. Kunstdistrict M50 Creative Park ligt slechts op 10 minuten lopen van deze tempel, zie ‘Shanghai kunstscene’.

Shanghai is trendsetter qua mode, design, architectuur en kunst. Wie meer wil ontdekken van China's moderne kunstscene, moet in Shanghai zijn. Galeries komen en gaan, en er worden veel nieuwe (privé) musea opgericht. Shanghainezen durven en ondernemen meer. In liberaal Shanghai trekken ze graag een lange neus naar het formele stijve Beijing. Er bestaat censuur maar de autoriteiten hebben al snel begrepen dat er met kunst, en dan vooral Chinese moderne kunst, goed geld verdiend kan worden. En dus wordt er meer door de vingers gezien. Een hippe galerie of museum heeft bovendien een goede uitstraling op de buurt en trekt gefortuneerde klanten aan. Zodoende valt er in de kunst- en galeriescene van de stad veel te ontdekken.

M50 is een oude textielfabriek met meerdere losse gebouwen gelegen in een bocht van Suzhou Creek. Eind jaren 90 kwam het leeg te staan. Verschillende kunstenaars vestigden zich in de lege kantoren, werkplaatsen en pakhuizen. Later volgden galeries, ontwerpstudio's en ook horeca. Een van de oudste galeries uit Shanghai, Shanghart Galerie (1996) vindt u hier in Gebouw 16. Shanghart was de eerste galerie die avant-gardistische, toen nog vrij riskant, Chinese kunstenaars durfde te exposeren. Adres: 50 Moganshan road. Vlakbij de Jade Boeddha tempel en Shanghai Centraal Station.

Londen heeft het Tate Modern, en dus wilde de stad Shanghai iets soortgelijks. Een oude elektriciteitscentrale vlakbij de rivier werd omgebouwd tot museum. Het opende zijn deuren in 2012. Er zijn kolossaal grote zalen over meerdere verdiepingen, maar het niveau van de collecties en exposities is niet te vergelijken met het Tate Modern. Adres: 200 Hua Yuan Gang road, metrohalte South Xizang road.

In het indrukwekkende knalrode China paviljoen van de Wereldexpo 2010 aan de overkant van de rivier, huist nu het China Art Museum. Het museum heeft een grote collectie aan moderne kunst, schilderkunst, fotografie, kalligrafie en beeldhouwwerken. Het is het hoogste gebouw op het voormalige expoterrein en heeft een eigen metrostation met dezelfde naam.

In de opkomende wijk Hongkou, de voormalige Japanse concessiewijk, in Noord-Shanghai vindt u, op 20 minuten lopen van de Bund, Shanghai Music Valley, een buurt met gerestaureerde gebouwen uit de jaren 30. De monumenten hebben een nieuwe functie gekregen, zoals een muziekpodium, kunstenpark, kantoorgebouw voor de creatieve industrie. Centrum van Shanghai Music Valley is ‘1933 Shanghai’, een voormalig art-deco abattoir uit 1933. Het opvallend moderne betonnen gebouw herbergt galeries, horeca en een restaurant op het dak.

Bezoek de tuinen van Suzhou en waardeer de schoonheid van de geraffineerde landschapsarchitectuur. Chinese tuinen werden als een reconstructie van de natuur aangelegd, een wereld in het klein, een microkosmos volgens de principes van het taoïsme: alles in harmonie met de natuur. Stroompjes geven rivieren weer, rotsen staan voor bergen, waterpartijen voor meren en zeeën. Chinese tuinontwerpen kennen mooie doorkijkjes via open ramen met houten vlechtwerk en maanvormige deuropeningen. Elke rots, plant, boom, stenen lantaarn, pad en waterpartij is zo geplaatst dat de bezoeker bij elke stap weer een ander zicht heeft. Slingerende paden leiden u langs bamboe en rotspartijen. Overdekte wandelgangen beschutten u tegen de zon. Bruggetjes gaan over water dat paviljoenen en bomen weerspiegelt. De tuinen, met woonhuizen, dienden als retraites voor de welgestelde ambtenarenklasse uit het nabije Nanjing of Hangzhou, ooit keizerlijke hoofdsteden. Gepensioneerde of juist uit de gratie geraakte overheidsdienaren maar ook rijke kooplieden zochten een rustige oude dag in de natuur. Zij waren het die de tuinen lieten aanleggen in Suzhou en omgeving. Volgens de overlevering waren er maar liefst meer dan 200 tuinen in de stad tijdens de Ming- en Qing-dynastiëen. In de tuin kon men tot rust komen, filosoferen, gedichten schrijven en vrienden ontvangen voor een maaltijd en een goed glas wijn. Het kan hier druk zijn, zeker bij de volgende drie mooiste tuinen:
Tuin van de Nederige Bestuurder (Zhuozheng Yuan)
De aanleg van de grootste tuin van Suzhou uit 1509 duurde maar liefst 16 jaar. Bizar genoeg bestaat het voor het grootste deel uit water. Als u geluk heeft, bloeien de bloemen in de lotusvijver met paviljoenen. Steek de bruggen in zigzagpatroon over naar de eilanden in de grote waterpartij. De schitterende tuin kreeg zijn naam van de eigenaar, een hoge keizerlijke ambtenaar die na zijn pensionering de tijd doorbracht met tuinieren.
Tuin van de Meester van de Visnetten (Wangshi Yuan)
Deze tuin is de kleinste van Suzhou, maar door zijn knappe geraffineerde ontwerp voelt dit niet zo. De tuin werd in 1140 aangelegd door een ambtenaar die met vervroegd pensioen ging om te gaan vissen. Vandaar de naam Meester van de Visnetten. Rond een waterpartij liggen meerdere paviljoenen. Een slingerend pad leidt u van paviljoen over de binnenhoven via boogbruggetjes naar het volgende paviljoen. Let vooral op de mooie doorkijkjes die u heeft door ramen, langs verfijnd rasterwerk en houtsnijwerk naar bamboe, water en rotsen. De tuin werd in de 18e eeuw door de nieuwe eigenaar, mandarijn Song, gerestaureerd.
Talmende Tuin (Lingering Garden, Liu Yuan)
De naam zegt het al: u moet in een langzaam tempo deze tuin verkennen, ruim de tijd nemen en ‘talmend’ over de paden, de binnenhoven en onder de overdekte wandelgangen lopen, langs zijn grote rotspartijen totdat u bij het meer uitkomt. Uiteraard ontbreekt ook hier een zigzagbrug niet. De Talmende Tuin werd in 1525 aangelegd, tegelijk met de tegenovergelegen tuin (Tempel van de Westelijke Tuin). Eind 19e eeuw werd de tuin aangekocht door een nieuwe eigenaar die er een openbaar park van maakte. De tuin raakte eind 19e eeuw beschadigd en werd later gerenoveerd.

Wie meer wil leren over het proces van zijdeproductie en de geschiedenis van de zijde-industrie in Suzhou, die bezoekt dit museum in de binnenstad. De zijde industrie bestaat al in de stad sinds de Song-dynastie (960-1279). Ga kijken in de zaal waar de zijdeteelt stap voor stap wordt uitgelegd. U ziet hoe levende zijderupsen moerbeibladeren gevoerd krijgen. U ziet hoe de rupsen hun cocons spinnen en hoe de delicate vezels van de cocon worden afgewikkeld en geweven tot een zijden draad. Zijdeweefgetouwen en moderne machines worden gedemonstreerd. Natuurlijk zijn er talloze voorbeelden van zijdeweefpatronen. Er is goede uitleg in Engelse bijschriften. Bekijk de museumwinkel met zijn ruime aanbod van zijden kleding en zelfs dekbedden.

Als u de Tuin van de Nederige Bestuurder heeft bezocht, loop dan ook het naastgelegen Suzhou Museum binnen. Het kleine museum is gehuisvest in een modern gebouw, ontworpen door de Chinees-Amerikaanse architect Pei, bekend van de piramide in het Louvre te Parijs. De collectie bestaat uit mooie exemplaren van porselein, jade en Boeddhistische kunst, met goede uitleg in het Engels. Er zijn ook archeologische vondsten uit Suzhou te zien, schilderijen en kalligrafie.

Bezoek het Songzanlin Klooster, het grootste actieve Tibetaanse klooster in Yunnan. Het 17e-eeuwse klooster staat 5 km buiten Zhongdian op een berg. De Tibetaanse naam is het Ganden Sumtseling Klooster. Songzanlin behoort tot de Geelkappen-sekte. De Geelkappen-sekte is een van de grootste stromingen binnen het Tibetaanse boeddhisme. Het klooster werd tijdens de Culturele Revolutie verwoest en is sinds 1983 geheel gerestaureerd. Er is een actieve gemeenschap van 700 monniken en lama’s (leermeesters). Het beste brengt u een bezoek in de ochtend wanneer de monniken bidden in de hoofdhal. In de hal zijn prachtige 'thangka's', heilige rolschilderingen, muurfresco's en houtsnijwerk te zien. Loop altijd met de klok mee wanneer u een Tibetaans klooster bezoekt.

Dwaal door de smalle straten van dit prachtige waterstadje en zie de vele ambachten in de souvenirwinkels en werkplaatsen aan huis, zoals houtsnijwerk, lederen schaduwmarionetten (de Chinese 'wayang'-poppen) en schilderkunst op zijde. Bezoek de Xiuzhen tempel en geniet van een kopje thee in een van de vele theehuizen met uitzicht op de kanalen.

Het beste verkent u Zhouzhuang over het water: huur een bootje en laat u varen over de grachten van Zhouzhuang. Het 11e-eeuwse stadje werd rijk van de handel in onder meer graan, zijde en aardewerk. Het is te zien aan de mooie historische koopmanshuizen aan het water. Wandel langs de kanalen, over stenen bruggetjes en geniet van de doorkijkjes naar de achtergevels van de ‘grachtenhuizen’. En vergeet niet de lokale specialiteit te proeven: varkenspoot in een honingmarinade.

De bekendste bezienswaardigheid van Xi'an is het Terracottaleger van de Eerste Keizer. Het bekendste UNESCO Werelderfgoed ligt circa 30 km ten oosten van Xi'an. De keizer wist China in 221 v.C. te verenigen tot één groot rijk. Onder zijn strenge schrikbewind werd een groot deel van de bevolking gedwongen tot arbeid aan grote bouwwerken, zoals de Grote Muur, irrigatiewerken, paleizen en het wereldberoemde Terracottaleger, deel van het grafcomplex voor de keizer. De keizer voerde hervormingen door in de staatsinrichting, de taal, wetten, maten en gewichten. De Qin-dynastie was geen lang leven beschoren. Net geen 40 jaar oud stierf de keizer een natuurlijke dood in 210 v.C. en werd begraven in zijn mausoleum. De keizer geloofde dat zijn mausoleum een paleis voor de eeuwigheid moest zijn; het leven onder de grond was een vervolg op zijn leven op aarde. Vandaar dat de keizer in het hiernamaals werd bewaakt door legers van levensgrote terracotta soldaten. Na zijn dood werd zijn graf geplunderd en raakte het bedolven onder de aarde. De keizer raakte voor bijna 2.000 jaar in vergetelheid tot 1974. Een boer stuitte bij het graven van een waterput op een terracotta soldatenhoofd. Archeologen hadden al snel door dat dit het megalomane mausoleum van de Eerste Keizer was, tot dan toe alleen bekend uit legendes. De eerste grafopgraving ging open voor het publiek in 1980. Een tweede opgraving uit 1976 in een nieuwe hal is in 1994 geopend. Het leger staat in vijf kuilen op twee kilometer afstand van de grafheuvel. De soldaten zijn geplaatst in 6 meter diepe geulen, van elkaar gescheiden door aarden wallen. Boven deze geulen is een grote loods gebouwd. Vanaf een verhoging rondom de geulen kijkt u op het Terracottaleger neer. Wanneer u de soldaten voor het eerst gaat zien, kijkt u dan goed naar hun hoofden, lichaamshouding en haar: de figuren zijn allemaal verschillend qua lengte, uniform, gezichtsuitdrukking en haarstijl. Vandaar dat archeologen denken dat de soldaten naar echte mensen zijn gemodelleerd. De grijze beelden waren ooit beschilderd in heldere kleuren, die echter door blootstelling aan de openlucht zijn verdwenen. Het leger bestaat onder andere uit voetsoldaten, kruisboogschutters, ruiters met strijdwagens en paarden. Sommige soldaten staan, andere knielen met gespannen pijl en boog. Harnas, uniform en hoofddeksel geven verschillende rangen aan. De soldaten dragen echte wapens zoals zwaarden, speren, kruis- en handbogen, al zijn sommige van deze wapens nu verwijderd. Wanneer u de meerdere hallen met de soldaten gezien heeft, bedenkt u zich dan dat er nog veel meer terracotta soldaten onder de grond liggen te wachten. Een archeologische opgraving kost nu eenmaal handenvol geld. Zodra een beeld is opgegraven, moet het meteen worden behandeld en geconserveerd, anders kan er geen onderzoek meer gedaan worden naar de oorspronkelijke kleuren. Bovendien valt het beeld ten prooi aan schimmels en mossen. Wie nieuwsgierig is naar de tombe van de keizer zelf, moet helaas teleurgesteld worden. De grafheuvel met de tombe van de Eerste Keizer is sinds 1974 nog steeds niet geopend en opgegraven. Misschien heeft het te maken met een mogelijke vloek van de Eerste Keizer. Hoe dan ook, meer dan 2.000 jaar na zijn dood is de Keizer onsterfelijk beroemd geworden en gaan de kostbare beelden op tournee naar buitenlandse musea. De miniatuursoldaten sieren ontelbare vensterbanken, huiskamers en tuinen. Er zijn zelfs een musical en een Hollywood-film met bewegende terracottabeelden uitgebracht. De Terracotta soldaat is net zo'n sterk beeldmerk geworden als de Chinese panda en de Grote Muur.

Wie meer wil leren van de Qin, Han en Tang en alle tussenliggende dynastieën, die bezoekt het Shaanxi Geschiedenis Museum. Shaanxi is de naam van de provincie met Xi'an als hoofdstad. Dit museum is een van de beste in China en heeft een uitstekende collectie aan beelden en keramiek. Van begane grond tot de bovenste verdieping wordt u de (kunst)geschiedenis van China uitgelegd in chronologische volgorde. De beste manier om de veelheid aan kunst in u op te nemen, is met een audiotour. Bovendien zijn alle objecten voorzien van duidelijke uitleg in het Engels. Geniet in uw eigen tempo van dit museum, en bewonder bijvoorbeeld de schitterende meerkleurige keramische paarden, krijgers en dames uit de Tang-dynastie. En wie er niet genoeg van krijgt: er staan een paar originele Terracotta soldaten van de 1e Keizer in dit museum.

Xi'an heeft prachtig intacte stadsmuren en een stadsgracht die rond de rechthoekige stad lopen. Beijing was zo onverstandig om zijn stadsmuren in de jaren 60 af te breken voor een ringweg, Xi'an heeft zijn stadsmuren weer gerestaureerd en goed toegankelijk gemaakt. De muren zijn bijna 12 tot 14 meter breed en circa 12 meter hoog. Er zijn 4 grote poorten op alle windrichtingen, en in elke hoek is een uitkijktoren. De stadsmuren in hun huidige vorm zijn gebouwd in de 14e eeuw, aan het begin van de Ming-dynastie op de fundamenten van muren uit de Tang. Het beste beleeft u de muren en de stad door een fiets te huren en een flink stuk te gaan fietsen bovenop de stadsmuren. Het beste begint u vanaf de zuidpoort: dit is de mooiste stadspoort. Bovendien heeft u vanaf hier een goed zicht op de Klokkentoren (zie volgende paragraaf Trommeltoren en Klokkentoren). Vanaf de muren krijgt u een goed overzicht van Xi'an met zijn rechte patroon van avenues en straten, allen oost-west of noord-zuid gericht. Dit stratenpatroon stamt rechtstreeks uit de Tang-dynastie. Al is alle bebouwing natuurlijk van latere tijden, het idee dat het stadsplan van Xi'an nog stamt uit de Tang is fascinerend. (Xi'an exporteerde zelfs zijn stadsplanning, het is vandaag de dag nog terug te zien in Kyoto, Japan.) De muren lopen voor circa 14 km rond de stad, dus het is een lange tocht wanneer u de stad helemaal rond wilt fietsen. Wie niet zelf wil fietsen, laat zich rijden in een fietstaxi of een elektrisch karretje.

Vanaf de zuidelijke stadspoort heeft u hem waarschijnlijk al gespot: de grote Klokkentoren van Xi’an midden op een rotonde in het drukke commerciële hart van de stad. De Klokkentoren stamt uit de 14e eeuw en heeft in de 16e eeuw zijn huidige plek gekregen. Iets ten westen van de Klokkentoren staat de Trommeltoren (niet zichtbaar vanaf de zuidpoort). Tijdens de Ming-dynastie werd 's ochtends aan het begin van de dag de klok geluid en openden de stadspoorten hun deuren. Aan het eind van de dag wanneer de schemering inzette, werd de trommel geslagen, ten teken dat de toegangspoorten gingen sluiten. Wie het kloppende hart van Xi'an wil beleven, gaat hier 's middags of 's avonds op pad. Op het ruime plein tussen de beide torens is het altijd druk met dagjesmensen en winkelend publiek. Onder de grond is zelfs een enorm winkelcentrum aangelegd. Vanaf de Trommeltoren volgt u Beiyuanmen straat met allerlei ambachtelijke winkels en souvenirshops. De moslimwijk begint vanaf de Trommeltoren. 's Avonds wemelen de straten in deze buurt van de eetstalletjes, kraampjes en straatverkopers. Wilt u even bijkomen in alle rust en luxe, dan gaat u koffie drinken in het Belltower Hotel tegenover de Klokkentoren, een van de eerste hotels voor buitenlanders in Xi’an.

Wandel rond door de smalle kronkelende straatjes met eetstalletjes, huizen en winkels ten westen van de Trommeltoren en bezoek de moskee van Xi'an. Laat u verrassen door de moskee: het ziet er uit als een Chinese tempel. De actieve moskee is gesticht in 742 en wordt omringd door tuinen. Het huidige gebouw stamt uit de 18e eeuw en heeft meerdere binnenhoven en paviljoenen. De moslimgemeenschap van de Hui minderheid woont al eeuwen lang in Xi'an. U herkent de mannen aan hun ronde witte hoofddeksels en baarden. Hun Arabische voorouders kwamen ooit naar deze stad als handelaren langs de Zijderoute. De Hui spreken Chinees en zijn goed geïntegreerd in de samenleving. Met circa 50.000 mensen zijn ze de grootste minderheid in Xi'an.

De twee boeddhistische pagodes stammen uit de 7e eeuw n.C. en hebben verwoesting, aardbevingen en de Culturele Revolutie overleefd. De pagodes kenmerken zich door hun vierkante bakstenen bouwstijl uit de Tang-dynastie en zijn gebouwd om de Boeddhistische geschriften in te bewaren, die de monnik Xuanzang meenam naar China na een 17 jaar durende pelgrimstocht door Centraal-Azië en India. De Grote Gans pagode had oorspronkelijk slechts 5 verdiepingen en is later vele malen gerestaureerd en uitgebouwd tot zijn huidige hoogte van 64 meter. Om de pagode zijn later tempels gebouwd. Tijdens de Tang-dynastie was dit de bekendste tempel in de stad. De monnik Xuanzang werd abt van de tempel en besteedde de rest van zijn leven aan het vertalen van boeddhistische soetra's uit het Sanskriet naar het Chinees. De Kleine Gans pagode is iets later gebouwd dan de Grote Gans pagode en telt met zijn 13 lagen toch bijna 40 meter. Door een aardbeving zijn de twee bovenste verdiepingen van de pagode verwoest. Wie durft, klimt naar de top van de pagodes voor een mooi uitzicht op de stad.

Ga vroeg op pad voor een geweldig uitzicht vanaf de Moon Hill. Een klein uur fietsen ten zuiden van Yangshuo ligt deze prachtige karstberg met een grote maanvormige opening: de Maanheuvel. Trek goede schoenen aan (dus geen slippers) en beklim de meer dan 1.200 treden naar de top (in het ‘maangat’). Het uitzicht over de zee van pieken is fenomenaal. Let wel: het is een flinke klim en best pittig in de vochtige warmte. Neem een picknicklunch en voldoende drinken mee want bovenop de berg is niets te krijgen! Sta even stil bij de meer dan 1000 jaar oude banyan boom die iets ten noorden van de Maanheuvel staat.

Stap op de boot met vissers en vaar de rivier op. Op het water ziet u hen in actie op de smalle bamboevlotten. De vissers maken gebruik van aalscholvers om te vissen: de vogels duiken de rivier in om vis te vangen, een ring om de nek voorkomt dat ze de vangst doorslikken. Het is niet erg diervriendelijk, maar het blijft fascinerend om te zien, ook al is het een show voor toeristen. Het vissen gebeurt in het donker, bijgelicht met een lamp. Ga het zien nu het nog kan: het beroep sterft uit mede omdat er steeds minder vis te vangen is in de rivier.

Hou één avond vrij in Yangshuo voor deze visuele spektakelshow op het water tegen de achtergrond van het karstberglandschap. Iets buiten Yangshuo tegen het nachtelijke decor van de karstbergen wordt op het water de legende van Liu San Jie (derde zus Liu) opgevoerd. Deze volkslegende van de Zhuang, de grootste minderheid in de provincie Guangxi, draait om zus Liu, een mooi meisje dat leefde tijdens de Tang dynastie, en haar knappe minnaar. Op een nacht worden zij overvallen door een bende bandieten. Eén van de bandieten heeft het voorzien op de knappe zus Liu. Zij en haar minnaar springen in de kolkende rivier om aan de bandieten te ontkomen, en helaas verdrinken zij beiden. Een leger aan figuranten, allemaal geworven in Yangshuo en omgeving, acteren op het toneel, of eigenlijk meerdere tonelen die drijven op het water. De choreografie en regie van de show is in handen van Zhang Yimou, een van China's bekendste filmregisseurs, en de regisseur van de openingsceremonie van de Olympische Zomerspelen in 2008. En zoals u van hem mag verwachten heeft hij het verhaal tot leven gebracht in een knap samenspel van het water en de bergen met de acteurs en figuranten.