Java rondreizen

Bandung was ooit bekend als het 'Parijs van Java' vanwege zijn schitterende koloniale architectuur. Er staan indrukwekkende overheidsgebouwen, hotels en woonhuizen. Sommige in de typische Indische Art Deco stijl, alles omlijst door lommerrijke straten. Het was in vroegere jaren de geliefde verblijfsplaats van de Hollanders vanwege het koelere klimaat. Bandung bloeide vooral op na de aanleg van de Grote Postweg in 1808 die dwars door het centrum van de stad liep. De Nederlands-Indische regering plande ooit de hoofdstad van Batavia naar Bandung te verhuizen, maar de Tweede Wereldoorlog gooide roet in het eten. Zodoende heeft Bandung vandaag nog zoveel bijzondere koloniale architectuur. Wie die 'tempo doeloe' sfeer wil proeven, gaat logeren in de beroemde art deco hotels Savoy Homann of Grand Preanger. Op loopafstand van deze hotels is de Jalan Braga. Ooit was dit een mondaine winkelstraat met dure kledingzaken en mooie restaurants. Tegenwoordig zijn hier vele kunstgalerieën, restaurantjes en bars gevestigd. En wie graag Nederlandse villa’s wil kijken, maakt een fietstocht met een lokale gids door de straten van Bandung. U ziet de verschillende woonhuizen uit de koloniale tijd, velen ook nog met Nederlandse namen, zoals Apeldoorn, Elisabeth enz. Prachtig is het vroegere gouvernementshuis met de Indonesische bijnaam Gedung Sate: het Saté Gebouw. De piek op het gebouw lijkt op een satéprikker. De gids stopt voor een koffiepauze in een oud-Nederlands huis, nu een koffiehuis, voor een kopje slowdrip-coffee van naar keuze versgemalen koffiebonen uit Sulawesi, Sumatra of Java.

Bogor is bekend om zijn mooi aangelegde botanische tuin en prachtige omgeving met theeplantages. Dankzij zijn ligging op circa 300 meter hoogte is Bogor een geliefde weekendbestemming met een aangename temperatuur, iets koeler dan het 'dampende' Jakarta. De koloniale regering gebruikte Bogor, dat toen Buitenzorg heette, als zomerhoofdstad van Nederlands-Indië. De hoge ambtenaren verhuisden mee met de gouverneur generaal (de hoogste ambtenaar in de kolonie) naar Buitenzorg, om de hitte van Batavia ontvluchten. In dit zogenaamde 'hillstation', een typisch koloniale term, werd tijdens het droge seizoen het bestuurlijke reilen en zeilen voortgezet. De zomerresidentie Buitenzorg van de Gouverneur-Generaal is nu de zetel van de Indonesische president. Het paleis mag u helaas niet in, de botanische tuin Kebun Raya rondom het paleis mag u wel bezoeken. Het is de oudste, meest vooraanstaande botanische tuin van Indonesië, met een oppervlakte van 87 hectare. In de tuin kunt u wandelen langs 15.000 plantensoorten, waarvan 5000 orchideesoorten. Wanneer u goed kijkt in de bomen, dan kunt u misschien vliegende honden zien. Een andere bezienswaardigheid in de botanische tuin is de Nederlandse begraafplaats (makam Belanda), die verscholen ligt achter hoge bomen, en al lang vóór de oprichting van Kebun Raya Bogor bestond. Iets buiten Bogor strekt zich het bergland uit tot aan de voet van de vulkanen. Op deze vruchtbare hellingen, vroeger dichtbegroeide jungle, bevinden zich vele thee- en koffieplantages, ooit aangelegd door de Nederlanders. Wie meer wil leren over het proces van thee maken, bezoekt de theeplantage Gunung Mas. Maak na afloop van uw bezoek een mooie wandeling over de plantage en zie hoe ’s ochtends vroeg theebladeren worden geplukt.

De Borobudur is de grootste en misschien ook wel bekendste Boeddhistische tempel ter wereld. Het ligt niet in een door het Boeddhisme gedomineerd land, maar midden op Java, slechts 40 km buiten Jogjakarta, het culturele hart van Indonesië! Indiase missionarissen brachten het Boeddhisme naar Indonesië. De Borobudur werd in de 8e eeuw gebouwd, toen het Boeddhisme nog de dominante religie was op Java. De Borobudur ligt aan de voet van de vulkaan Merapi. De erupties van deze vulkaan zorgden ervoor dat de Borobudur bedolven raakte onder grote hoeveelheden as. De tropische jungle nam het over en overwoekerde het imposante monument. Met de opkomst van de islam in de regio, raakte de Borobudur in vergetelheid. De wereldberoemde Boeddhistische tempel Borobudur is eigenlijk een groot stripverhaal in steen over de Verlichting van Boeddha. De meer dan duizend fraai gebeeldhouwde reliëfs op dit UNESCO Werelderfgoed monument vertellen het verhaal van de Boeddha. Het bekendst zijn de fraaie stupa’s met zittende Boeddha beelden. Begin 19e eeuw werd het herontdekt door de Nederlanders, die echter weinig haast maakten met herstel. Het zou nog honderd jaar duren voor een eerste poging tot restauratie van de grond kwam. In de jaren 70 van de vorige eeuw werd de restauratie met UNESCO financiering voltooid. Het uitzicht vanaf de tempel op de omliggende bergen en jungle is schitterend met op de achtergrond de altijd dreigende Merapi vulkaan. Even terug in de tijd? Huur dan een ‘andong’ (paard en wagen) en maak een tochtje in de landelijke omgeving van de Borobudur. U ziet dorpjes en restanten van oude tempels. Kortom: het landelijke leven van Midden-Java zoals het al honderden jaren is.

De bekendste, meest bezochte en meest gefotografeerde vulkaan van Indonesië is de Bromo op Oost-Java. Midden in het Tengger-gebergte ligt het mooiste vulkaanlandschap ter wereld. In een vulkaankrater uit de oertijd met een diameter van 10 kilometer bevinden zich vier kleine vulkanen. De Bromo is de bekendste vulkaan van deze vier, omringd door een enorme zandzee. De zonsopgang in dit maanachtige landschap is een magisch moment en een fascinerende belevenis. Helaas alleen bij goed weer en goed zicht, dus wapen u tegen een mogelijke teleurstelling. Voor die zonsopgang dient u wel midden in de nacht op te staan. Vanuit uw hotel vertrekt u met een jeep en rijdt in het donker naar een hooggelegen uitzichtpunt: in het schemerdonker ziet u in de diepte de zandzee, met daarin de Bromo. Met uw jeep daalt u af in de enorme buitenkrater, tot aan de plek waar paardjes staan te wachten om u in ongeveer 3 kwartier naar de voet van de Bromo te brengen. U mag natuurlijk ook lopen. Eenmaal aangekomen tot onderaan de vulkaan, neemt u de trap tot aan de kraterrand. En dan is het wachten op dat magische moment als de eerste zonnestralen de kraterrand en de zandzee rond de Bromo doen oplichten. Deze Bromo zonsopgang belevenis staat op bijna alle reizigers lijstjes die dit deel van de wereld aandoen. Zeker in het hoogseizoen bent u met vele honderden die dit moment niet willen missen. Als u de drukte wilt vermijden, kunt u overwegen de Bromo later in de ochtend te bezoeken. U mist dan misschien de zonsopgang, maar het is dan een stuk rustiger.

Het kost u uw nachtrust, maar unieker wordt het niet. De “Blauwe Vuur”-trekking is een spectaculaire nachttocht bij de vulkaan Ijen op Oost-Java. ’s Nachts daalt u af in de krater van de vulkaan. U ziet brandend zwavel op de bodem van de krater; het zogenaamde “Blauwe Vuur”. Het zwavel geeft een betoverend blauw licht af dat u overdag niet kunt zien. Dag en nacht wordt er in de krater zwavel met de hand gewonnen. Tijdens uw trekking ontmoet u mijnwerkers op hun voortdurende tocht in en uit de krater. U ziet het proces van zwavelwinning. Het is een pittige wandeltocht die niet voor iedereen geschikt is. Er is een behoorlijk hoogteverschil en het pad kan glad zijn, zeker na een regenbui. Een goede fysieke conditie en een beetje doorzettingsvermogen is een vereiste. ‘s Nachts kan het koud zijn zo hoog in de bergen, dus neemt u warme kleding mee. Het wordt al vroeg licht in Indonesië. Wanneer u de krater uit klimt en op de rand van de krater staat, kunt u genieten van het weidse uitzicht bij zonsopgang. Aan uw voeten ligt het felblauwe Ijen-kratermeer. U kunt deze trekking ook overdag maken, u ziet weliswaar niet het Blauwe Vuur, maar u heeft wel een mooi uitzicht over de krater en het kratermeer. De omgeving van de Ijen vulkaan is prachtig met sawa's, bossen en koffieplantages. Bij helder weer kunt u zelfs Bali zien liggen.

Kennis maken met Jakarta is een ‘heftige’ ervaring, zeker als het uw eerste is. Jakarta, de hoofdstad van Indonesië gelegen op Java, is een miljoenenstad met enorme contrasten: dure villawijken en rommelige en soms ook armoedige kampongs, wolkenkrabbers en oude havenpakhuizen, straatmarktjes en luxe airconditioned 'shoppingmalls' en alles daartussen in. In de koloniale tijd heette de stad Batavia. Al in de 14e eeuw was hier een stad onder de naam Soenda Kelapa. In 1527 werd deze stad ingelijfd bij het islamitische sultanaat Demak, die de stad herdoopte in Jayakarta ("grote overwinning") of Jakatra. Jan Pieterszoon Coen, gouverneur-generaal in Indië, richtte het VOC-fort Batavia op in 1618. Op de puinhopen van het verwoeste Jayakarta werd een nieuwe stad gesticht; op 18 januari 1621 werd deze officieel als Batavia ingewijd. Van het fort rest helaas slechts een muur. Het is door de Nederlanders zelf afgebroken eind 18e eeuw om ruimte te maken voor pakhuizen en fabrieken. In deze buurt aan de noordkant van de stad dichtbij de kust zijn vele herinneringen aan het koloniale verleden zichtbaar. U vindt er de Kali Besar (groot kanaal) met historische pakhuizen, het voormalige 18e -eeuwse stadhuis dat met wat fantasie een beetje op het Paleis op de Dam lijkt, en een echte Nederlandse ophaalbrug. Hier kunt u bij Café Batavia koffie drinken en waant u zich even in “tempo doeloe”, in vroeger tijden. In de loop van de 18e eeuw verplaatste het centrum van Batavia zich meer naar het zuiden, weg van de kust. Op het Merdeka plein, dat vroeger Koningsplein heette, staat de Monas toren, symbool voor de Indonesische onafhankelijkheid van 1945. Rondom dit plein staan de ministeries en andere overheidsgebouwen. De vroegere woonwijk Weltevreden heet nu Menteng, en ziet er uit als een jaren 30 Gooise buurt met statige Hollandse woonhuizen in nette straten met aan weerskanten statige bomen. Jakarta is in de 20e eeuw steeds verder in zuidelijke richting uitgedijd tot de bruisende miljoenenstad met veel nieuwe hoogbouw die het vandaag de dag is. Helaas is de infrastructuur niet meegegroeid met het aantal inwoners. Dat betekent dat u met files en oponthoud te maken krijgt tijdens uw verblijf in Jakarta.

Jogjakarta is de koningsstad van Java, zetel van de sultan. De onbetwiste hofcultuurstad van het land met de wereldberoemde monumenten Borobudur en Prambanan vlakbij. Door zijn kleinschaligheid voelt Jogjakarta gezellig en aangenaam. U krijgt snel een thuisgevoel. U kunt wandelen, de becak nemen (fietstaxi) of zelfs een andong (paard en wagen). In het hart van de hofstad vindt u de kraton, het paleis van de sultan Hamengko Buwono X. Een oase van rust en schoonheid. In vroeger tijden waren de sultans machtige lokale heersers met wie de Nederlanders rekening hadden te houden. Vandaag de dag vervult de 10e sultan officieel slechts een ceremoniële rol, maar zijn invloed is nog steeds groot. Vlakbij de kraton staat het Taman Sari complex, in het Nederlands bekend als het Waterkasteel: een park van paviljoens, tuinen en baden voor de sultans. Het paleis is altijd een belangrijke opdrachtgever geweest voor de kunsten. In en om Jogjakarta wonen daarom de beste kunstenaars, handwerkslieden en artiesten: batik-artiesten, zilversmeden, schilders, dansers en musici. Wilt u graag gamelanspelers en klassieke dansers in actie zien dan kunt u (afhankelijk van het seizoen) een Ramayana-voorstelling bijwonen in de kraton of nog mooier: in de openlucht bij de Prambanan tempel. Een bezoek aan de batik-wijk met veel ateliers in smalle straatjes of de zilverwijk met juwelengaleries is een absolute aanrader. De veelzijdige schilder Affandi, de “Dali” van Indonesië, woonde en werkte in Jogjakarta en is een nationale beroemdheid. Alleen al het vrolijke Gaudi-achtige museumgebouw waar de schilderijen van Affandi hangen, maakt nieuwsgierig. De Jalan Malioboro is de belangrijkste winkelstraat van Jogjakarta: hier vindt u winkels, galeries, kleding boutiques en natuurlijk restaurants en warungs (eethuisjes). ‘s Avonds is het een drukke boel. De eetstalletjes op de stoep bieden plaats aan gasten op gevlochten matten op de grond. Hier eten veel bewoners van Jogjakarta in kleermakerszit een maaltijd op straat. Voor een authentieke ervaring gaat u ook zitten op een mat op de grond en bestelt bijvoorbeeld 'nasi gudeg', een bekend lokaal rijstgerecht bereid met “nangka”, jackfruit. Eet smakelijk!

Wie plantages wil bezoeken, gaat naar het rustieke dorpje Kalibaru op Oost-Java. In het stadje hangt een gemoedelijke sfeer. Hier verbouwt men voornamelijk specerijen, zoals nootmuskaat, peper en kruidnagel. De meer dan 100 jaar oude Glennmore is bijvoorbeeld zo’n plantage die u kunt bezoeken. Er wordt onder andere koffie, rubber en cacao verbouwd. Veel kleinschaliger is de plantage van Ibu Harni, die tours aanbiedt inclusief koffie en het proeven van diverse lekkernijen. Kalibaru ligt in de 'Bible Belt' van Java. In het dorp en omgeving wonen veel vrome moslims. Er zijn veel moskeeën, die 5 keer op een dag oproepen tot gebed. Kunt u daar niet tegen, neem dan oordopjes mee voor een betere nachtrust.

Malang is een rustig koeler 'hillstation' op Oost-Java. Zoals Buitenzorg (Bogor) als toevluchtsoord diende in de snikhete zomers voor het gouvernement in Batavia (Jakarta), zo diende Malang als 'hillstation' voor de ambtenaren en mariniers uit Surabaya. Malang ligt op een door vulkanen omringde hoogvlakte circa 3 uur rijden ten zuiden van Surabaya. Het is bij uitstek een stad die u wandelend kunt verkennen. Er staan veel mooie Indische Art-deco woonhuizen. Malang kwam vooral tot bloei na 1870 toen Europeanen suiker-, koffie-, thee-, rubber- en cacaoplantages aanlegden in het vruchtbare vulkanische bergland rondom Malang. Niet alleen hier op Oost-Java, maar ook op West-Java en Sumatra streken planters neer en ontgonnen het oerwoud voor de aanplant van lucratieve gewassen. Vooral koffie zorgde voor enorme inkomsten voor de Nederlandse schatkist. Het beroemde Nederlandse literaire meesterwerk Max Havelaar van Eduard Douwes Dekker, zelf ooit ambtenaar in een afgelegen gewest op West-Java, getuigt van deze geschiedenis. De plantages brachten welvaart en economische bloei van de stad Malang met zich mee. Vandaag de dag is het koele klimaat van Malang in trek bij stedelingen uit Surabaya en reizigers op weg naar de Bromo. Wie even terug in de tijd wil, drinkt een “kopi (koffie) tubruk” in het beroemde restaurant Toko Oen. Dit restaurant ademt nog de sfeer uit van het koloniale verleden. Toko Oen werd in 1934 geopend en heeft nog steeds verschillende filialen in steden op Java. Het is hier druk met Indonesiërs die verzot zijn op gerechten uit de Nederlandse tijd, zoals tompouce, kroket en saucijzenbroodje. Ons advies: houdt het bij koffie en gebak. Er zijn betere plaatsen waar u kunt lunchen.

Pangandaran is een Javaanse badplaats met veel vissersboten aan de zuidkust van Java, gelegen tussen Bandung en Jogjakarta. Wie wil kijken naar het dagelijkse leven van de vissers en hun boten op de vlakke zandstranden, is hier op de goede plek. Aan het strand zijn vele eenvoudige restaurants waar u ’s avonds de vangst van de dag, vers geroosterd van de barbecue, kunt eten. Overdag worden de stranden intensief gebruikt door de vissers voor het binnenhalen van de vangst. Vanwege een koraalrif wordt de sterke golfslag van de Indische Oceaan getemperd. Hierdoor kunt u veilig in zee zwemmen in Pangandaran. In het grote nabijgelegen natuurreservaat met dezelfde naam kunt u mooie wandelingen maken en misschien dieren zien. Wie meer wil weten over de flora en fauna in het park, neemt het beste een wandeling onder begeleiding van een gids. De gids kan u alles vertellen over de dieren- en plantensoorten die in het park leven, zoals stekelvarkens, herten, apen en neushoornvogels. U komt grotten met vleermuizen tegen en ontelbare watervalletjes. In het weekend is het druk met dagjesmensen uit Bandung.

Wat is er mooier dan een Ramayana voorstelling bij te wonen ’s avonds in de open lucht bij volle maan tegen de achtergrond van de Prambanan tempel?
De Prambanan tempel is het grootste Hindoe-Javaanse tempelcomplex in Indonesië en staat iets buiten Jogjakarta. De prachtige tempels staan bekend om hun verfijnde beeldhouwwerk. Drie grote tempels worden omringd door een aantal kleinere tempels. De Prambanan is op zijn mooist vroeg in de ochtend als de tropische zon nog niet zo heet is. Neem de tijd om te dwalen tussen de tempelgebouwen en te genieten van de prachtige reliëfs. De Prambanan is gebouwd door de koningen van de Mataram-dynastie. Het Hindoe-Boeddhistische rijk Mataram duurde van de 8ste tot de 10e eeuw met als machtscentrum Centraal-Java. Tijdens deze dynastie werden niet alleen de Prambanan, maar ook de beroemde Borobudur tempel gebouwd. Kort na de voltooiing van de Prambanan werd de tempel alweer verlaten om mysterieuze redenen. Schade veroorzaakt door uitbarstingen van de vulkaan Merapi en aardbevingen in de 16e eeuw droeg verder bij aan het verval. Pas eind 19e eeuw werden de ruïnes uitgegraven en in 1937 startte de eerste restauratie. In de jaren 80 en 90 van de vorige eeuw financierde de UNESCO een groot deel van de wederopbouw van de Prambanan. De zware aardbeving die in mei 2006 Jogjakarta trof, heeft helaas veel van het restauratiewerk teniet gedaan en sindsdien is men weer van voren af aan begonnen.

Wie van Bogor door de bergen naar Bandung rijdt, passeert de Puncakpas, de hoogste bergpas van het Puncak gebergte. U volgt nu een deel van de historische Grote Postweg, aangelegd in 1808 door gouverneur-generaal Daendels. Deze weg loopt van West- naar Oost-Java en was niet zozeer bedoeld voor het bezorgen van post maar vooral voor het verplaatsen van soldaten. De Puncakpas is geliefd bij weekendtoeristen en biedt veel keuze aan restaurants die allemaal tafels met uitzicht op de bergen en theeplantages bieden. Favoriet bij Indonesiërs zijn de traditionele Nederlandse pannenkoekenrestaurants op de Puncakpas. Wie geen pannenkoeken wil eten, kan natuurlijk ook terecht bij de vele warungs (eethuisjes) en Chinese restaurants. De Puncakpas is dermate populair, zeker in het weekend, dat er slechts stapvoets in een file kan worden gereden. Zeker in die weekenden is het aan te raden om de pas te mijden. Tussen de Puncakpas en Bandung ligt de streek waar de bestseller 'Heren van de Thee' van Hella Haasse zich afspeelt.

Surabaya is de “Stad van de Helden”. In deze stad begon in 1945 Indonesië zijn strijd voor de onafhankelijkheid. Vele standbeelden en monumenten herinneren aan deze roerige periode. Surabaya is na Jakarta de grootste stad op Java. Het is een miljoenenstad en een belangrijke haven. Voor wie een dagje blijft, valt er genoeg spannends te ontdekken in de binnenstad. Koloniale gebouwen, zoals het Majapahit Hotel, voorheen het Oranje Hotel uit 1910. Voor Indonesiërs is dit hotel plaats van een historisch moment uit de nationale geschiedenis. Bij het uitroepen van de onafhankelijkheid in 1945 haalden demonstranten de Nederlandse vlag van het dak van het hotel. Men scheurde het blauw van de Nederlandse vlag af: zo bleven de rode en witte baan over van de Indonesische vlag. Ga wandelen in de binnenstad vanaf de 'Jembatan Merah', de Rode Brug. Deze brug is het toneel geweest van heftige strijd tijdens de onafhankelijkheid. Vlakbij bezoekt u het huis van Sampoerna, een museum gewijd aan de oprichter van Sampoerna, het bekende 'kretek' kruidnagelsigarettenmerk. Loop verder de historische Arabische 'Qubah' wijk in: het voelt een beetje aan als een medina, zoals in Marrakesh, met zijn nauwe straten, moskee en vele stalletjes. Chinatown iets ten oosten van de Rode Brug heeft een grote markt, de Pasar Pabean, en een boeddhistische tempel. Absoluut de moeite waard: neem een taxi of een becak (fietstaxi) naar de dierentuin van Surabaya. Want wie niet de gelegenheid heeft om naar Komodo in Oost-Indonesië te reizen, ziet hier de Komodovaranen in levende lijve en nog heel veel meer (inheemse) dieren!

De mooiste treinrit over Java gaat van Bandung naar Jogjakarta. Deze comfortabele trein brengt u in ongeveer 7 uur van Bandung in West-Java naar Jogjakarta op Midden-Java. Na vertrek uit het station van Bandung passeert u eerst de prachtige Preanger met zijn theeplantages. Dan komen de vlaktes van Midden-Java met zijn vele groentetuinen, sawa's (rijstterrassen) en kleine dorpen gedomineerd door hoge vulkanen. De trein biedt onbelemmerd uitzicht op het Javaanse platteland, zoals u dat niet altijd kunt zien vanuit de auto. Langs de Indonesische autowegen worden huizen en bedrijven vaak in het wilde weg gebouwd zonder vergunning. De bebouwing ontneemt dan vaak het zicht op het omliggende landschap. De trein is niet veel sneller dan de auto en dat is maar goed ook; met een snelheid van gemiddeld 40 km/u kunt u rustig foto’s uit het treinraam maken van de sawa's.

Het is comfortabel reizen in de zogenaamde ‘Eksekutif’-klasse: dit is de 1e klas met stoelen, zoals in de Businessclass van een vliegtuig. Neem wel een trui of jas mee, want de airconditioning staat, zoals bijna overal in Indonesië op ijskoud afgesteld. Er is prima catering aan boord van de trein, zoals koffie, thee, snacks en Indonesische koekjes. Echter de warme maaltijden uit de restauratie zijn matig van kwaliteit, dus koopt u wat lekkers van te voren op het treinstation van Bandung. In de middag arriveert de trein in Jogjakarta.

De Javanen schrijven aan het Dieng-plateau bovennatuurlijke krachten toe. Als u deze onaardse plek bezoekt, begrijpt u waarom.
Diep in het hart van Midden-Java over bergwegen met schitterende vergezichten ligt het traditionele marktstadje Wonosobo. Het stadje is de toegangspoort tot de afgelegen hindoeïstische tempels op het Dieng-plateau. Een vulkanische hoogvlakte gelegen op een hoogte van bijna 2000 meter. Wonosobo wordt omgeven door de hoge bergen Sumbing en Sundoro, beiden 3000 meter hoog. De naam Dieng is afgeleid uit het Oud-Javaans 'di hyang' en is een aanspreektitel voor goden en goddelijke voorouders. Er zijn acht hindoeïstische tempels te bezoeken, te voet bereikbaar vanaf het dorp Dieng. Het zijn de oudste tempels van Midden-Java, allen gewijd aan Siwa en gebouwd in de 8e eeuw. De tempels zijn klein en niet heel spectaculair, echter de omgeving is sprookjesachtig en mysterieus. In deze komkrater groeien naaldbomen. Al vroeg in de middag kan nevel komen opzetten. Alleen hier op Java vriest het ’s ochtends aan de grond. Het Dieng-plateau is schitterend alleen al om zijn vulkanische activiteit: zwavelbronnen, modderkraters en rijk gekleurde kratermeren. Neemt u wel een jas mee, want het weer kan hier verraderlijk zijn.